TY - JOUR ID - 16372 TI - بهینه سازی پارامترهای غیرخطی مدل ماسکینگام NL5با الگوریتم SHO JO - علوم و مهندسی آبیاری JA - JISE LA - fa SN - 2588-5952 AU - خلیفه, سعید AU - اسماعیلی, سیدعلیرضا AU - اسماعیلی, کاظم AU - خداشناس, سعیدرضا AD - دانشجوی دکتری علوم ومهندسی آب گرایش سازه های آبی، گروه علوم ومهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد. AD - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آب گرایش سازه های آبی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بوعلی سینا ، همدان. AD - دانشیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم ومهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد AD - استاد و عضو هیئت علمی، گروه علوم ومهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 45 IS - 3 SP - 113 EP - 129 KW - روندیابی هیدرولوژیکی KW - الگوریتم کفتار خالدار KW - بهینه‌سازی KW - NL5 DO - 10.22055/jise.2021.33726.1920 N2 - در این پژوهش، الگوریتم کفتار خالدار(SHO) به‌عنوان الگوریتمی مبتنی بر رفتار کفتارهای نوع خالدار برای اولین بار در بهینه‏سازی پارامترهای مدل غیرخطی ماسکینگام برای روندیابی سیلاب استفاده‌شده است. برای بررسی کارایی این الگوریتم، در مدل‌های ماسکینگام غیرخطی NL3 و مدل توسعه‌یافته NL5، مطالعۀ موردی سیل ویلسون برای صحت­سنجی و هم­چنین یک سیل تاریخی از منطقۀ کارده به‌عنوان مطالعه موردی به‌منظور روندیابی سیلاب و محاسبۀ پارامترهای مدل ماسکینگام انتخاب شد. برای ارزیابی مقدار خطای آماری بین دبی‏های روندیابی­شده و مشاهداتی از شاخص‌های آماری SSQ و MSE به‌عنوان تابع هدف استفاده‌شده است. براساس نتایج به‏دست‏آمده از روندیابی سیل ویلسون با استفاده از الگوریتم SHO، برای مدل NL3 مقادیر توابع هدف به­ترتیب برابر 778/128و 852/5 مترمکعب بر ثانیه و برای  مدل NL5 مقادیر توابع هدف به­ترتیب 776/21و262/0 است. نتایج روندیابی مطالعه موردی، سیل کارده با الگوریتم مذکور نیز نشان داد مجموع مربعات انحرافات روندیابی­شده برای مدل NL3 به­ترتیب برابر 552/4 و برای مدل  NL5 برابر 261/1 می‌باشد. در تحقیق حاضر، ابتدا در مدل NL3 عملکرد الگوریتم کفتار خالدار با الگوریتم فرا کاوشی دیگر نظیر الگوریتم ژنتیک و الگوریتم چرخه آب مقایسه و با توجه به عملکرد بهتر این الگوریتم، در مدل NL5 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج شاخص‌های آماری بیان‌کنندۀ برتری مدل NL5 نسبت به مدل NL3 و برتری الگوریتم SHO نسبت به الگوریتم‌های مقایسه­شده دیگر برای محاسبۀ پارامترهای غیرخطی مدل ماسکینگام و پیش‏بینی دقیق سیلاب دارد. بنابراین، از دستاوردهای پژوهش حاضر می‏توان به معرفی مدل ماسکینگام غیرخطی NL5 بر مبنای الگوریتم SHO برای حل مسائل روندیابی سیلاب اشاره داشت. UR - https://jise.scu.ac.ir/article_16372.html L1 - https://jise.scu.ac.ir/article_16372_894851ec954106a7c4b1ad192fce337b.pdf ER -