TY - JOUR ID - 18001 TI - بررسی گام‌های زمانی خشک‌سالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان JO - علوم و مهندسی آبیاری JA - JISE LA - fa SN - 2588-5952 AU - بهرامی دمنه, نرگس AU - سلطانی گردفرامرزی, سمیه AU - قیصوری, مرتضی AU - عزیزیان, ابوالفضل AD - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان. AD - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان AD - دانش آموخته دکتری، مدیریت حوضه های آبخیز، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران. AD - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان. Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 46 IS - 3 SP - 103 EP - 120 KW - تأخیر زمانی KW - شاخص خشک‌سالی KW - کاربری اراضی KW - هم‌بستگی DO - 10.22055/jise.2023.40898.2030 N2 - خشک‌سالی و تغییرات کاربری اراضی ازجمله پدیده‌هایی هستند که می‌توانند بر کاهش کمیت و کیفیت آب‌های سطحی در حوضه‌های آبخیز تأثیرگذار باشند. این پژوهش با هدف بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان صورت گرفت. بدین منظور از آمار بارش و دمای ایستگاه سینوپتیک داران و داده‌های دبی و کیفیت آب حوضه اسکندری واقع در خروجی حوضه طی دوره آماری 20 ساله (2020-2000) استفاده شد. به‌منظور تحلیل خشک‌سالی در منطقه موردمطالعه از شاخص بارش استاندارد و شاخص خشک‌سالی هیدرولوژیک رودخانه در چهار گام زمانی (شش، 12، 24 و 48 ماهه) استفاده گردید. نتایج بررسی تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کیفی، نشان دهنده این است که در دوره ترسالی بین کاربری کشاورزی و املاح آب هم‌بستگی مثبت و معنی‌دار وجود دارد. به عبارت دیگر با افزایش درصد مساحت کاربری کشاورزی غلظت املاح افزایش می­یابد. در دوره خشک‌سالی نیز بین کاربری مرتع و غلظت برخی املاح هم‌بستگی معکوس و معنی‌دار و بین کاربری بایر و شهری و برخی پارامترهای کیفی همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود دارد؛ بدین معنی که با کاهش درصد مساحت مرتع و افزایش مساحت کاربری شهری و بایر مقدار املاح آب افزایش پیدا کرده که سبب کاهش کیفیت آب می‌شوند. نتایج کلی نشان داد که افزایش فعالیت‌های انسانی با تغییر کاربری اراضی و نوسانات آب و هوایی از عوامل مؤثر بر کمیت و کیفیت آب رودخانه پلاسجان می‌باشند. بنابراین، اجرای برنامه‌های صحیح مدیریتی در حوضه مورد پژوهش برای کنترل تغییرات کاربری اراضی و مدیریت منابع آبی در مواقع خشک‌سالی مورد نیاز می­باشد. UR - https://jise.scu.ac.ir/article_18001.html L1 - https://jise.scu.ac.ir/article_18001_d1c766bc8669cc88883e18f64b67feb2.pdf ER -