تحلیل ترمودینامیک و سینوپتیکی سیلاب‌های لحظه‌ای مناطق خشک (حوضه زاینده رود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی - دانشگاه اصفهان

2 کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

بارش­های سنگین به دلیل نقشی که در رخداد سیلاب های بزرگ دارند از جمله عوامل موجد بحران محسوب می­شوند. بخش آبخیز حوضه سد زاینده رود (بالا دست سد)­ به عنوان مهم­ترین رودخانه مرکزی ایران با فراوانی بیشتر سیلاب­های بزرگ روبه­رو بوده است. سیلاب سال آبی 84-1383 با دبی 646 مترمکعب در ثانیه در 22/12/1383 با شاخص‌های استاندارد  47/10=SFI در حوضه مورد مطالعه رخ داده است. این سیلاب به عنوان بزرگ­ترین سیلاب ثبت شده  طی دوره آماری سال­های 88-1351 در حوضه سد زاینده رود برای بررسی انتخاب و جهت بررسی شرایط ترمودینامیکی و سینوپتیکی انتخاب گردید. بررسی متغیرهای هواشناختی و نمودارهای ترمودینامیکی نشان داد تغییرات دمای بالقوه­تر معیار مناسبی جهت شناخت شرایط توفان است. محاسبات ترمودینامیکی شاخص راکلیف با 6/33 درجه سلسیوس و شاخص برادباری با 58/1-  نشان دهنده شدت بارش های بالا درحوضه است. علاوه بر آن تحلیل همدید تراز 500 هکتوپاسکال نشان داد که شرایط مساعد ترمودینامیکی رخداد سیلاب با گسترش پر ارتفاع اقیانوس اطلس- اروپا به سمت قطب، حرکت تاوه قطبی به سمت عرض­های پایین، غالب شدن الگوی نصف النهاری بر روی منطقه مدیترانه و خاورمیانه و تشکیل فرازی در غرب مدیترانه، فرود عمیقی در شرق مدیترانه ، قرارگیری ایران در معرض وزش تاوایی مثبت و ورود سامانه های بارش زا به حوضه منطبق است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Thermodynamic and Synoptic Pick Floods in Arid Regions (Zayanderood Basin)

نویسندگان [English]

  • Daryosh Rahimi 1
  • Hamid Mirhashemi 2
  • Fatemeh Abedi 2
1 Assistant professor Department of Physical Geographical ,University of Isfahan
2 M.A student climateology,University of Isfahan
چکیده [English]

Heavy rainfalls are one of the crisis couses.The crisis of heavy rainfall in arid area are strong .in this study Zayandehrood basin as a arid area have storng floods in recent years.Statistical analysis in this period(1972-2010) indicate March flood that is ocured with 646 m3/s discharge and standard indicis SFI=10.47, is the biggest flood .In this study thermodinamic and synoptic conditions are anylyzed by Raklif and Bradbari indices.The SKW-T chart and upper air data in 500 mb are used. Bradbury and Rackliff Index show values of -1.58 and 33.6 that indicated a high instability in basin region. In addition, pressure synoptic analysis showed that 500 mb synoptic conditions are favorable for the occurrence of flooding is in accordance with expanding Atlantic – Europe down words polar shift. The dominant meridional pattern over the Mediterranean region and Middle East is formed over the Mediterranean and the West, with an intense fall over Iran. Bradbary and Radcliffe the indexes are fit for forecasting heavy rainfall that may lead to flooding.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zayanderood Basin
  • Maximum Flood
  • Bradbury and Rackliff Indexes