بررسی عملکرد سیستم آبیاری بارانی ارابه‌ای (قرقره‌ای یا گان) اجرا شده در مزرعه عصمتیه قم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز

3 استاد گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

یکی از اهداف اصلی آبیاری بارانی توزیع یکنواخت آب در مزرعه است تا حتی الامکان با تأمین نیاز آبی گیاه از اتلاف آن جلوگیری شود.سیستم آبیاری ارابه‌ای نوعی از آبیاری بارانی دائماً متحرک است که مزرعه را به صورت نواری آبیاری می­کند. مزرعة عصمتیه یکی از اراضی موقوفة آستان مقدس حضرت فاطمه المعصومه­(سلام الله علیها) است که در آن سیستم آبیاری بارانی ارابه‌ای اجرا شده است. دستگاه آبیاری موجود مدل 85-290TX با قطر لوله پلی اتیلن ۸۵ میلی­متر و طول لوله ۲۹۰ متر و آبپاش مورد استفاده در این دستگاه مدل BIG GUN-SR 150ساخت شرکت NELSON با اندازه نازل 8/17 میلی‌متر می‌یاشد. برای بررسی عملکرد سیستم آبیاری موجود در این مزرعه، در تابستان سال 1392 تحقیقی در دو حالت ارابه ثابت با سه تکرار و ارابه متحرک با چهار تکرار انجام گرفت. بدین منظور ضریب یکنواختیو یکنواختی توزیع، کفایت آبیاری، راندمان کاربرد آب در ربع پایین، راندمان کاربرد آب و تبخیر و بادبردگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که در حالت ارابة ثابت نیمرخ عمق پاشش آب، عمق آب رسیده به زمین تا فاصله‌ای 10 متری از مرکز ارابه کاهش می‌یابد، در فاصله بین 10 تا 20 متری از ارابه مقدار آب رسیده به سطح زمین سیر صعودی دارد و در فاصله 20 تا 30 متری بیشترین حجم آب به سطح زمین را دارد،متوسط ضریب یکنواختی در حالت ارابة ثابت 61 درصد و متوسط یکنواختی توزیع در این حالت 8/44 درصد می‌باشد. میانگین عمق آب رسیده به زمین 1/10 میلی‌متر و متوسط درصد تبخیر و بادبردگی به روش تریمر 4/1 درصد به دست آمد. در حالت ارابة متحرک اختلاف بین تلفات بادبردگی در سمت راست و چپ ارابه نماینگر تأثیر باد بر روی پراکنش آب بر روی زمین می‌باشد. بر این اساس که هرچه اثر باد بر روی پراکندگی بیشتر بوده تلفات بادبردگی بیشتر بوده است. متوسط تلفات تبخیر و بادبردگی به روش تریمر در حالت ارابه ثابت 6/1 درصد و در حالت ارابه متحرک 5/2 درصد می‌باشد. میانگین ضریب یکنواختی آب 1/65 درصد و میانگین یکنواختی توزیع  3/48 درصد به دست آمدکه نشان می‌دهد ضریب یکنواختی آب در مزرعه عصمتیه مناسب است، میانگین یکنواختی توزیع در مزرعه عصمتیه قابل قبول نخواهد بود و بیانگر توزیع نامناسب آب در سطح مزرعه است. متوسط کفایت آبیاری 7/66 درصد محاسبه گردید. میانگین راندمان واقعی کاربرد آب در ربع پایین 7/24 درصد و راندمان کاربرد 8/48 درصد به دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The performance Evaluation of Travelling Gun Irrigation System implemented in Esmatyeh Farm of Qom

نویسندگان [English]

  • Mohammad mehdi Doust Mohammadi 1
  • Amir Soltani Mohammadi 2
  • Saeid Broumand nassab 3
چکیده [English]

     One of the main purposes of sprinkler irrigation is the uniform distribution of water in the farm in order to supplying crop water and preventing wasting water. Travelling Gun irrigation system is a kind of sprinkler irrigation that is always mobile and irrigates farm in border-like manner. Esmatyeh Farm is one of the dedicated lands of Holly Shrine of Hazrat Fatemeh Masumeh where Travelling Gun irrigation system has been implemented. This irrigation system is 290-85 TX model with the diagonal of 85 mm Polyethylene and length of 290 m. The employed sprinkler is BIG GUN-SR 150 model, nozzle size of 17.8 mm made by NELSON Corporation. For the performance evaluation of this system, in the summer, June 2013, an investigation was carried out in two ways: Fixed Cart (3 repetitions) and Mobile Cart (4 repetitions). Therefore, coefficient of uniformity, distribution of uniformity, adequacy of irrigation, application efficiency of low quarter, application efficiency and wind drift and evaporation were determined. The results showed that in fixed Cart way, the deep of water on the ground decreases to the distance of 10 m from the Cart centre. Within the distance of 10-20 m from the Cart, the amount of water on the ground increases and will have the maximum amount in the distance of 20-30 m. The average of coefficient of uniformity in fixed Cart way was 61 percent and the average of distribution of uniformity was 44.8 percent. The average amount of water on the ground was 10.1 mm and the average of wind drift and evaporation in Trimmer method was 1.4 percent. In mobile Cart way, the difference between wind drift on the left and right side of the Cart indicate the effect of wind on the water distribution on the ground. The average of wind drift and evaporation in Trimmer method and fixed Cart way was 1.6 percent and in the mobile Cart way was 2.5 percent. The average of coefficient of uniformity was 65.1 percent and the average of distribution of uniformity was 48.3 percent which indicate that coefficient of uniformity is appropriate in Esmatyeh Farm. The average of distribution of uniformity in aforementioned farm is not appropriate and indicates of inappropriate of water distribution in the farm. The average of adequacy of irrigation was calculated as 66.7 percent. The average of application efficiency of low quarter calculated 24.7 percent and application efficiency was 48.8 percent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Traveling Gun
  • Coefficient of uniformity
  • Distribution of uniformity
  • Wind drift
  • Esmatyeh Farm