بررسی یکنواختی توزیع و گرادیان شوری آب برای یک سامانه آبیاری بارانی با دو خط آبپاش موازی، در شرایط اقلیمی اهواز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری آبیاری و زهکشی، فارغ التحصیل دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استاد گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

3 دانشیار بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

4 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات ، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

     برای مطالعه اثر شوری آب در آبیاری بارانی، سامانه آبیاری باید سطوح شوری مورد نیاز و توزیع یکنواخت آب در سطح مزرعه را  فراهم آورد. در این پژوهش یکنواختی توزیع و تغییرات شوری آب آبیاری برای یک سامانه آبیاری بارانی با دو خط آبپاش موازی، در اقلیم گرم و خشک شهر اهواز  بررسی شد. داده­ها طی دو فصل کشت ذرت بهاره و تابستانه از سه مزرعه یکسان، اما با مدیریت آبیاری متفاوت یعنی "آبیاری روزانه(D)، آبیاری شبانه (N)و آبیاری روزانه همراه با یک پس آبیاری برای شستشوی شاخ و برگ گیاه (F)، برداشت گردید. یکنواختی توزیع آب برای هر نوبت آبیاری در سطح تحت پوشش تیمارهای شوری(DuTi)، طی دو فصل آبیاری، بین 59 تا 89  درصد و عموماً بیش از 75 درصد ثبت گردید. در کشت بهاره، یکنواختی توزیع تجمعی آب آبیاری در مساحت تحت پوشش تیمارهای شوری(DuT)برای تیمارهای مدیریتی D، F و N، به ترتیب 91، 85 و 87 و یکنواختی توزیع تجمعی آب در کل سطح مزرعه (DuF)  نیز به ترتیب  88 ،82 و 88 درصد ثبت شد. در کشت تابستانه، یکنواختی توزیع تجمعی آب آبیاری در مساحت تحت پوشش تیمارهای شوری(DuT) برای تیمارهای مدیریتی D، F و N به ترتیب 93، 88 و 93 درصد و یکنواختی توزیع تجمعی آب برای کل سطح مزرعه (DuF) نیزبه ترتیب 91، 85 و 87 درصد ثبت شد. ضریب تغییرات عمق آب آبیاری، برای تیمارهای مدیریتی D، F و N در دو فصل کمتر از سه درصد ثبت گردید. خطوط هم شوری موازی و  با فواصل تقریباً یکسان و همچنین ضریب همبستگی بالا برای معادله­های خطی تغییرات شوری- فاصله  نیز نشان داد سامانه آبیاری بارانی مورد مطالعه شرایط قابل قبولی برای مطالعه تیمار های شوری با هزینه کم  و مدیریت آسان را در شرایط اقلیم منطقه فراهم آورد. اجتناب از آبیاری در زمان باد شدید، افزایش شعاع پاشش آبپاش­ها، افزایش تعداد آبپاش های طرفین مزرعه و تنظیم زاویه چرخش آبپاش ها، برای بهتر شدن یکنواختی توزیع آب در چنین سامانه ای  باید مورد توجه قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Distribution Uniformity and Water Saline Gradient for a Double Line- Source Sprinkler Irrigation System in Ahvaz Climate Condition

نویسندگان [English]

  • Sohrab Minaei 1
  • Saeid Brooman nasab 2
  • Shahrokh Zan Parsa 3
  • Mohammad Reza Siahpoosh 4
1
2
3
4
چکیده [English]

    To study the effect of water salinity in sprinkler irrigation, the system should be improved for saline levels requirements and a uniform water distribution. In this research, the distribution uniformity and saline gradients were evaluated for a double line source sprinkler irrigation system in Ahvaz in dry and hot climate. During the spring and summer growing season of maize, the data were collected in three farms with similar conditions and different managements, so as daytime (D), nighttime (N) and daytime irrigation with a post short fresh water for foliage washing (F), in three replications. For the two growing seasons, distribution uniformity for each irrigation event in all treatments was defined between 59 to 89 % (mostly greater than 75 %). Cumulative distribution uniformity for D, F and N treatments  were 91, 85 and 87 %  in spring,93, 88 and 93 % in summer for saline treatments area, and 88, 82 and 88 % in spring for whole irrigation system and 91, 85 and 87 % in summer for whole irrigation system, respectively. The coefficient of variation for all treatments during the two growing seasons was less than 3%. Uniform and proper gradient of water salinity and parallel iso-saline lines were observed throughout the field, along with high regression coefficients for liner equations. The results showed that the experimental sprinkler irrigation system provided an appropriate condition for the system throughout the field with low cost and easily management. With avoiding irrigation in windy conditions, increasing wetted radius of sprinkles, increasing the side sprinkler numbers and regulation of them, the improvement of  irrigation uniformity  must be considered.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sprinkler irrigation
  • Saline water
  • Evaluation
  • Water distribution uniformity