بررسی تأثیر خصوصیات هندسی رودخانه‌ها‌ بر دبی طراحی در رودخانه‌های مناطق خشک و نیمه خشک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد عمران، دانشکده عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 عضو هیئت علمی دانشکده عمران، آب و محیط ‌زیست، دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

     تخمین صحیح دبی در دوره­های بازگشت مختلف در طراحی پل­ها، کالورت­ها و گوره­ها به منظور مدیریت سیلاب­دشت حائز اهمیت است. معمولاً دو روش برای تعیین دبی طراحی در مناطق فاقد آمار استفاده می­شود: مدل­های بارش- رواناب که ممکن است زمان­بر و پرهزینه باشند و روش­های رگرسیونی که دبی طراحی در دوره­های بازگشت خاص را به خصوصیات حوضه آبریز از قبیل مساحت حوضه، توپوگرافی، خاک و خصوصیات آب و هوایی مرتبط می­کنند. در تحقیق حاضر، از دو متغیر جدید خصوصیات مقطع ­پر و شاخص سیلابی به عنوان متغیرهای مستقل تأثیرگذار بر روابط دبی طراحی در مناطق خشک و نیمه خشک به همراه داده­های اندازه­گیری شده هندسه مقاطع عرضی 41 ایستگاه هیدرومتری در استان خراسان رضوی استفاده شده است.  نتایج مقایسه حاصل از تأثیر متغیرهای جدید بر دبی با دوره­های بازگشت­ مختلف در این مطالعه، با روش­های سنتی، نشان داد که خصوصیات مقطع ­پر در رودخانه­ها و شاخص سیلابی می­توانند به عنوان متغیرهای مناسب در روابط دبی طراحی به­کار برده شوند. به ­طوری­ که با انتخاب سه ایستگاه منتخب به منظور صحت­سنجی روابط این تحقیق در مقایسه با روش تحلیل فراوانی، در روابط هندسه هیدرولیکی مقطع­ پر تنها هشت درصد خطا مشاهده شد.   

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Geometric Characteristics of Rivers on Design Discharge in Arid and Semiarid Rivers

نویسندگان [English]

  • Ehsan Karabi 1
  • Mohammad Reza Majdzadeh Tabatabai 2
  • Seyed Hossain Ghoreishi Najaf Abadi 2
1
2
چکیده [English]

     Appropriate estimates of flows for different return periods are important for floodplain management in designing canal, bridges, culverts and levees. In general, there are two common approaches to determine design flows at ungaged sites: Rainfall-runoff models, which are often costly and time consuming, and regression models, in which design flows of various return periods are related to watershed characteristics such as drainage area, topographic features, soils and climate. In the present study, bankfull-geometry data as well as flashiness index are used as effective independent variables in regression models to evaluate design flows relationships at 41 streamflow-gauging sites in Gara-Gum basin of Khorasan-Razavi province located in an arid and semiarid region. The bankfull geometry regression is found to be useful to predict design flows and comparable with flow estimates developed by traditional approaches for ungaged sites in the same basin. As, in three stations in this study area, the error in computations, compared with the method of frequency analysis, was 8% for bankfull hydraulic geometry relationship.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Design flow
  • Bankfull
  • River geometry
  • Flashiness index
  • Ungaged sites