اصلاح برنامه‌ریزی آبیاری گیاه سیب‌زمینی به منظور ارتقاء شاخص بهره‌وری آب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد

2 دانشگاه شهرکرد

3 دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

بزرگ‌ترین چالش کشاورزی پایدار در اغلب کشورهای جهان دست‌یابی به منابع آب پایدار بوده و حفظ منابع آب مستلزم بهینه‌سازی مصرف آن در بخش‌های مختلف به خصوص در بخش کشاورزی است. این تحقیق با هدف اصلاح مدیریت مصرف آب از طریق اعمال روش‌های کم‌آبیاری برای ارتقاء بهره‌وری و شاخص کارایی مصرف آب در گیاه سیب‌زمینی در منطقه شهرکرد انجام شده است. بر این اساس مقادیر شاخص‌های مدیریتی از جمله راندمان‌های کاربرد، یکنواختی توزیع و کفایت آبیاری در شرایط تأمین 60، 80، 100 و 120 درصد نیاز آبی گیاه سیب‌زمینی در قالب یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد طی خرداد تا مهر 1393 سنجش گردید. تعیین شاخص‌های مدیریتی مذکور مستلزم اطلاع کافی از مقادیر و نحوی توزیع آب نفوذ یافته ‌می‌باشد. به این منظور در این تحقیق با طراحی و نصب شش دستگاه تعیین‌گر جبهه رطوبتی ساده در ابتدا، وسط و انتهای هر شیار در دو عمق، وضعیت آب نفوذ یافته در عمق خاک در طول هر شیار تعقیب و سنجش شد. بر اساس نتایج این تحقیق متوسط راندمان‌ کاربرد تیمارهای آبی فوق‌الذکر به ترتیب 26/81، 09/68، 26/56 و 92/46 درصد اندازه‌گیری شد؛ این در حالی است که کمترین میزان راندمان کفایت و توزیع مربوط به تیمار 60 درصد با مقادیر به ترتیب 29/86 و 56/75 درصد می‌باشد. نتایج نشان می‌داد که مدیریت آبیاری مزرعه سیب‌زمینی در این منطقه با لحاظ داشتن مقدار تخلیه مجاز معادل 47 درصد و کاربرد آبی معادل 80 درصد نیاز آبی منجر به بیشترین راندمان کارایی مصرف آب (1/83 کیلوگرم بر مترمکعب) خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Improving irrigation schedule of potato in order to improve water use efficiency index

نویسندگان [English]

  • Mostafa Raeesi Asad Abadi 1
  • Mohammad Reza Nori Emam zade 2
  • Rohollah Fatahi 3
چکیده [English]

Achieving sustainable water resources has been considered as the biggest challenge of sustainable agriculture among the majority of countries across the world. Obviously, preserving water resources requires optimization of water consumption in different sectors, particularly in agricultural section. This study has been carried out with the aim of water use management reform via applying deficit irrigation techniques in order to promote potato plant productivity and water use efficiency (WUE) indicator in Shahrekord area. Accordingly, management indicators' quantities such as application efficiency, distribution uniformity and irrigation adequacy were measured and compared at the rates 60, 80, 100 and 120 percent supplying conditions of potato water requirement in the form of a complete randomized block design with three replications from June  to October 2014. Determining aforementioned management indicators requires sufficient knowledge of the distribution pattern and amount of percolated water. In this regards, mentioned management indicators were determined by designing and installation of the six simple WFD devices at the beginning, middle and end of each furrow in two different depths. The distribution pattern and the amount of percolated water along the furrows were followed, measured and evaluated. Based on the results of this research, the average application efficiency of mentioned water treatments were calculated as 81.26, 68.09, 56.26 and 46.92, respectively. While, the lowest levels of adequacy efficiency and distribution were equal with 86.29 and 75.56% which was related to 60 percent treatment, respectively. Eventually, the findings indicated that irrigation management of potato farm in the study region will bring about the highest water use efficiency (WUE= 1.83KG/M3) with considering MAD of 47 percent and water application equal to 80 percent of water requirement.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • WFD
  • Deficit İrrigation
  • water use efficiency (WUE)
  • Application efficiency
  • distribution uniformity efficiency
  • irrigation adequacy efficiency

مراجع

1-    اردلان، و. آقایاری، ف. پاک نژاد، ف. صادقی شعاع، م. اسماعیل­زاده خراسانی، ش و ز. فاطمی ریکا. 1391. بررسی اثر تنش کم آبیاری و شیوه های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم ذرت. مجله زارعت و اصلاح نباتات، 8(3): 189-175.
 
2-    سپاسخواه، ع. 1383. نگرشی دوباره بر پژوهش بازده آبیاری در جمهوری اسلامی ایران. مجموعه مقالات اولین کنفرانس روش‌های پیشگیری از اتلاف منابع ملی، فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی، تهران، صفحات 53 تا 64.
 
3-    فرداد، ح. و ح. ر. گلکار. 1381. تحلیل اقتصادی کم آبیاری گندم در شرایط کرج. مجله علوم کشاورزی ایران، 33(2): 311-305.
 
4-    موسوی، ف. مصطفی زاده. ب و ش. آبسالان. 1377. ارزیابی بازده سیستم آبیاری نواری در برخی از مزارع استان کهکیلویه و بویر احمد. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 2(4): 12-1.
 
5-    نورمهناد، ن. نوری امامزاده­ائی، م. قربانی، ب و ع. محمدخانی. ۱۳۸۶. بررسی تاثیر کم آبیاری سنتی و آبیاری بخشی بر عملکرد و راندمان مصرف آب گوجه فرنگی. نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر، کرمان، دانشگاه شهید باهنر، انجمن مهندسی آبیاری و آب.
 
 
6-    Badr, M.A. El-Tohamyb, W.A. and A.M. Zaghloul. 2012. Yield and water use efficiency of potato grown under different irrigation and nitrogen levels in an arid region. Agricultural Water Management, 110:9-15.
 
7-    Darwish, T.M. Atallah, T.W. Hajhasan, S. and A. Haidar. 2006. Nitrogen and water use efficiency of fertigated processing potato. Agricultural Water Management, 85:95-104.
 
8-    Hassan, A. A. Sarkar, A.A. Ali, M.H. and N.N. Karim. 2002. Effect of deficit irrigation at different growth stage on the yield of potato. Pakistan Journal of Biological Sciences, 5(2):128-134
 
9-    Hosam, A. and M. Hiekal. 2009. Maximizing water use efficiency with subsurface drip irrigation system. Irrigation and Drainage Engineering, 26 (1): 132-148.
 
10- Knox, J.W. Kay, M.G. and E.K. Weatherhead. 2012. Water regulation, crop production, and agricultural water management - Understanding farmer perspectives on irrigation efficiency. Agricultural Water Management, 108: 3–8
 
11- Molden, D. Oweis, T. Steduto, P. Bindraban, P. Hanjra, M.A. and J. Kijne. 2010. Improving agricultural water productivity: between optimism and caution. Agricultural Water Management, 97: 528–535.
 
12- Sasani, S. Jahansooz, M.R. and A. Ahmadi. 2004. The effects of deficit irrigation on water use efficiency, yield and quality of forage pearl millet. Proceedings of 4th international crop science congress, Brisbane, Australia, 26 sep.
 
13- Scott G.J. Rosegrant M.W. and Ringler C. 2000. Global projections for root tuber crops to the year. Food Policy, 25:561-597.
 
14- Sepaskhah A.R. and Ahmadi S.H. 2010. A review on partial root-zone drying irrigation. International Journal of Plant Production, 4(4):241-258.
 
15- Stirzaker R.J. 2003. When to turn the water off: scheduling micro-irrigation with a wetting front detector. Irrigation Science, 22: 177-185.
 
16- Stirzaker, R.J. and Hutchinson, P.A. 2005. Irrigation controlled by a Wetting Front Detector: field evaluation under sprinkler irrigation. Australian Journal Of Soil Research, 43: 935-943.
 
17- Zur B. Ben-Hanan U. Rimmer A. Yardeni A. 1994. Control of irrigation amounts using the velocity and position of wetting front. Irrigation Science, 14:207-212.
علوم و مهندسی آبیاری
دوره 40، شماره 2
شهریور 1396
صفحه 199-207

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 آبان 1394
  • تاریخ بازنگری: 03 مهر 1396
  • تاریخ پذیرش: 14 اردیبهشت 1395
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار