ارزیابی زمانی، مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی با استفاده از روش های زمین آماری (مطالعه موردی: بخش غربی دریاچه ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، گروه منابع طبیعی، مجتمع آموزش عالی سراوان، ایران

2 استادیار، گروه منابع طبیعی، مجتمع آموزش عالی سراوان، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

4 دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

چکیده

در این تحقیق روند تغییرات کیفی آب زیرزمینی بخش غربی دریاچه ارومیه از سال 1380 تا سال 1389 مدل سازی شده است. داده های مقادیر هدایت الکتریکی، سدیم و نسبت جذب سدیم ازس ال 1380 تا سال 1389 مرتب گردید. سپس با استفاده از نرم افزارهای GS+ وArcGIS اقدام به پهنه بندی کیفی آب زیرزمینی شد. با استفاده از ابزارهای زمین آمار در نرم افزار ArcGIS اقدام به میان یابی داده های مکانی و تولید لایه های رستری از پارامترها گردید. با تولید لایه های رستری می توان دشت را بر اساس استانداردهای مختلف طبقه بندی نمود. با استفاده از داده های گردآوری شده نقشه های طبقه بندی کیفی آب زیرزمینی با توجه به استانداردهای وزارت نیرو تهیه شد. طبق تحلیل های انجام شده هدایت الکتریکی در آب منطقه تا سال 1384 در سه طبقه خوب، مجاز و مشکوک بوده که با روند افزایش آن از سال 1385 تا 1389 در بعضی مناطق(شهرستان نوشین شهر)به وضعیت نامناسب رسیده، مقدار یون سدیم نیز در بعضی مناطق از حد مجاز تجاوز کرده است ولی نسبت جذب سدیم با روند افزایشی فعلا در حد مجاز می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatio-temporal assessment of groundwater quality parameters using geo-statistical techniques ( Case Study: The western district of the Lake Urmia, Iran)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Farahi 1
  • Hosein Jahantigh 2
  • hassan esmaeili 3
  • Aboutaleb Hezarjaribi 4
1 Department of Natural Resource, Higher Educational Complex of Saravan, Iran.
2 Department of Natural Resource, Higher Educational Complex of Saravan, Iran.
3 M. Sc Student, Department of Hydrology and Water Resources, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran.
4 Associate Professor Department of Water and Soil Engineering, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
چکیده [English]

Geographic information system (GIS) is an appropriate tool to enhance the  sustainable development of groundwater resources. Belmonte et al. (1999) introduced applying some of the GIS tools for integrative management in cultivated regions. Dixon (2005) obtained quality vulnerability maps of groundwater using fuzzy logic and GIS in Kansas State, USA. Pathak and Hiratsuka (2011) also applied qualitative modeling to evaluate the groundwater extraction management using GIS approach in Kathmandu, Nepal . They suggested some solutions to managers to make decision. In this study, we evaluated the parameters of electrical conductivity, sodium concentration, and the ratio of sodium absorption in Lake Urmia using geo-statistical methods and quality standardized modeling of the Ministry of Energy for agricultural water and introducing the GIS as an applicable tool for managers in decision making.

کلیدواژه‌ها [English]

  • GIS
  • modeling
  • Geo-statistical
  • water quality
  • Groundwater

مراجع

– آقازاده، ن.، اصغری مقدم، ا. و ن. صمدی. 1389. ارزیابی نفوذ آب شور دریاچه ارومیه به آب خوان ساحلی میان دشت قالقاچی. مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک، 17(4): 46-25.
 
2- زینتی زاده، ع. ا.، حسنی،  .ح و ا، ح. جاوید. 1390. کیفیت شیمیایی منابع آب زیرزمینی استان کرمانشاه وارائه مدل کیفی آب با نرم افزار. پنجمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست. تهران.
 
3- سازمان برنامه و بودجه. راهنمای ارزیابی کیفی منابع آب. نشریه شماره66.
 
4- سکوتی اسکویی، ر.، کلاه چی، ع.، جباری،ع.،  مهدیان، و. م و ح. بروشکه. 1390 . کاربرد زمین آمار در بررسی شوری آب زیر زمینی دشت ارومیه . همایش ملی تغییر اقلیم وتاثیر آن بر کشاورزی و محیط زیست، ارومیه.
 
5- Baghvand, A., Nasrabadi, T., Nabi Bidhendi., G,. Vosoogh, A., Karbassi., A and N. Mehrdadi. 2010. Groundwater quality degradation of an aquifer in Iran central desert. Desalination, 260L3.264-275.
 
6- Belmonte, C., GonzaÂlez,. M ., Mayorga., V. and C. Fernaandez,. 1999. GIS tools applied to the sustainable management of water resources (Application to the aquifer system). Agricultural Water Management, 90 (2-3): 207-220.
 
7- Dixon, B. 2005. Groundwater vulnerability mapping: A GIS and fuzzy rule based integrated tool. Applied Geography, 25(4): 327 – 347.
 
8- Jamshidzadeh, Z. and S.A. Mirbagheri. 2011. Evaluation of groundwater quantity and quality in the Kashan Basin, Central Iran, Desalination, 270: 23-30.
 
9- Mercado, A. 1985. The use of hydrogeochemical patterns in carbonate sand and sandstone aquifers to identify intrusion and flushing of saline waters. Ground Water Research, 23(5): 633-695.
 
10- Pathak, D. Rand A. Hiratsuka. 2011. An integrated GIS based fuzzy pattern recognition model to compute groundwater vulnerability index for decision making. Journal of Hydro-Environment Research, 5 (1): 63-77.
 
11- Samsudin, A.R,. Haryono,.A. Hamzah., U and A.G. Rafek. 2008. Environmental geology mapping of coastal groundwater aquifers using hydrogeochemical and geophysical methods. Salinity: Acase study from North Kelantan, Malaysia. Environmental Geology, 55 (8): 1737-1743.
 
12- Yidana, S. M.,Banoeng.,Y., Bruce.,A. and M. Thomas ,. 2010. Analysis of groundwater quality using multivariate and spatial analyses in the Keta basin, Ghana. Journal of African Earth Sciences, 58 (2): 220-239.
علوم و مهندسی آبیاری
دوره 40، شماره 3
آذر 1396
صفحه 87-97

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 18 آذر 1396
  • تاریخ پذیرش: 30 خرداد 1395
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار