بررسی مدیریت آبیاری با آب شور بر عملکرد و شاخص‌های رشد سورگوم علوفه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترادانشگاه فردوسی مشهد- عضو هیئت علمی دانشگاه زابل

2 دانشگاه فردوسی مشهد- عضو هیئت علمی گروه مهندسی اب

3 استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد.ی

چکیده

     این تحقیقبهمنظور بررسی استفاده از آب شور بر عملکرد سورگوم و به کارگیری آن برای مدیریت استفاده از آب شور در سیستان انجام شد. آزمایش بصورت بلوک کامل تصادفی با چهار تیمار مدیریتی و سه تکرار به صورت جوی و پشته­ای انجام شد. به صورت: تیمار اول(F): آبیاری با آب شیرین (شوری 2 دسی زیمنس بر متر)، دوم(S): آبیاری با آب شور(شوری 7 دسی زیمنس بر متر)، سوم(FSF): آبیاری یک در میان با آب شور و شیرین به طور ثابت و چهارم(MFSF): آبیاری یک در میان آب شور و شیرین به طور متغیر. برای تعیین روند رشد نمونه برداری­ها هر هفته تا پایان مرحله برداشت انجام گرفت و شاخص­هایگیاهی و  شاخص­های رشد مانند سرعت رشد محصول، سرعت نسبی رشد و شاخص سطح برگ، همچنین تغییرات شوری خاکاندازه­گیریگردید. تیمار اول به عنوان تیمار شاهد و نتایج سایر تیمارها با آن مقایسه گردید. نتایج نشان داد بیشترین مقدار عملکرد در تیمار اول (8/100 تن در هکتار) و کمترین آن در تیمار آب شور (71/60 تن در هکتار )، در تیمارهای سوم و چهارم به ترتیب عملکرد 27/85 و 16/90  تن در هکتار به دست آمد. بین تیمار MFSF با تیمار شاهد تفاوت معنی­دار در هیچ یک از پارامترها مشاهده نشد. تجمع نمک در محدوده ریشه در تیمارMFSFکمتر از مقدار آن در تیمارهای SوFSFبود. بنابراینبهترینروشمدیریتیدرمیانتیمارهایاعمالشده به جز تیمار شاهد، تیمار آبیاری یک در میان جویچه ها به صورت شور و شیرین به طور متغیر می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation of the Irrigation Management with Saline Water on Sorghum Yield and Growth Indices

نویسندگان [English]

  • Halimeh Piri 1
  • Hosein Ansari 2
  • Ali Reza Farid Hosseini 3
1 Assistant Professor, Faculty Member of Zabul University, Department of Water Engineering
2 Professor and Assistant Professor, Faculty Member of Mashhad Ferdowsi University, Department of Water Engineering.
3 Professor and Assistant Professor, Faculty Member of Mashhad Ferdowsi University, Department of Water Engineering.
چکیده [English]

Improper usage of unqualified water in agriculture has triggered salinity in many areas. The area of saline lands as a result of aquatic agriculture has increased 44.5 million hectares until 2005 in Iran (Banai et al., 2005). As a result of Soil salinity over the plant tolerance threshold, excessive accumulation of salt in the root zone can be a serious threat to plant growth (Silsepour and Rashidi, 2008). Reducing plant growth indices such as leaf and vegetation decreases evapotranspiration (Shani and Bengal,2005). Subsequently, the decline in plant growth will reduce crop production in many plants (Kaman et al,2008). Sorghum due to physiological characteristics such as drought tolerance, salinity, water use efficiency higher than other forage plants, relatively high yield, desirable quality, and its ability to maintain as dry forage, especially silage has a special value in arid and semi-arid regions (Zarbin and Thomas,2003). Tabatabaei and Anagli (2012) examined the effect of salinity on sorghum in the germination stage. Their study results showed, Sorghum of KFS2 cultivar is introduced as salinity tolerant sorghum due to the highest amount of germination in saline conditions. Sistan is one of the important areas for the development of sorghum in the country and in terms of cultivating corn and forage Sorghum has the fifteenth place among the provinces of the country(Binam,1388). The lack of water in Sistan plain is a serious issue. The only water source in the area is the Hirmand River, which originates from the Baba mountains of Afghanistan. The region's water crisis is due to water shortages in this river. so that, the lack of hydrometeorological water has led to the destruction of the region's agriculture. Therefore, planning for the best use of water resources is essential and inevitable. By choosing  proper method for managing salty water, product performance reduction can be prevented  as much as possible and reduce   non-salt water demand,  and by the obtained results it is possible to plan properly to increase the agricultural production in special circumstances (salinity restriction). Therefore, this study was conducted to investigate the effect of saline water management methods on yield and yield components of sorghum.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sorghum
  • furrow irrigationon
  • Saline water
  • every other irrigation

مراجع

1-    امداد، م.ر. و ح. فرداد. 1379. اثر تنش شوری و رطوبتی بر عملکرد ذرت. مجله علوم کشاورزی ایران، 31(3): 654-641.
 
2-    اهدائی، ب.1372. اصلاح نباتات. انتشارات دانشگاه شهید چمران، 622 صفحه.
 
3-    بی­نام .1388. آمار نامه کشاورزی محصولات زراعی سال 1387-1386. جلد اول، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی، دفتر آمار و فناوری اطلاعات،  117 صفحه.
 
4-    ثابت تیموری، م. ح ،. خزاعی، ا.،  نظامی و م.نصیری محلاتی. 1386 .تأثیر سطوح مختلف شوری بر فعالیت آنزیم­های آنتی اگسیدان برگ و خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه کنجد. مجله پژوهش کشاورزی: آب، خاک و گیاه در کشاورزی، 7(4): 119-109.
 
5-    جواهری، م.ع.، زین االدینی، ع.، و ح. نجفی زاده. 1383. اثر تاریخ کاشت بر شاخص های رشد چغندر قند در دشت ارزوئیه. مجله پژوهش و سازندگی،  62: 63-58.
 
6-    حیدری شریف آبادی، ح.1380. گیاه و شوری. انتشارات موسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع، تهران.199 صفحه.
 
7-    خلیلی راد، ر.، میرنیا، ی.خ. و ح. بهرامی. 1388. تأثیر مقادیر مختلف آب خاک بر توسعه ریشه ذرت. نشریه آب و خاک، 24(2): 564-557.
 
8-    دهقان، ا. و ا. نادری. 1386. ارزیابی تحمل به شوری در سه رقم ذرت دانه­ای. فصلنامه کشاورزی و منابع طبیعی، 3(4): 284-275.
 
9-    دهقانی سانیچ، ح.1391. عملکرد و کارآیی مصرف آب ارقام مختلف ذرت دانه­ای در سطوح مختلف شوری آب در روش آبیاری بارانی. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 1(6):54-46.
 
10-  رحیمی­تنها، ح.، مجیدی، ا.  و م. شهبازی  . 1377. ارزیابی شاخص­های فیزیولوژی بر مقاومت به تنش شوری در سورگوم علوفه­ای. چکیده مقالات پنجمین کنگرة زراعت و اصلاح نباتات، مؤسسه تحقیقات اصلاح بذر و نهال، کرج.
 
11-  سرمدنیا، غ.1372. اهمیت تنش­های محیطی در زراعت. مقالات کلیدی اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران،کرج.
 
12-  سلطانی محمدی، ا.، کشکولی، ح.ع.، نادری، ا. و س. برومند  نسب. 1390. اثر توأم تنش آبی و شوری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه­ای در مراحل مختلف رشد در شرایط اقلیمی اهواز. مجله پژوهش آب ایران،  9: 170-161.
 
13-  شمس الدین سعید، م. و ح. فرحبخش. 1388. اثر تنش شوری بر عملکرد و برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک دو هیبرید ذرت در منطقه کرمان. مجله علمی کشاورزی تولیدات گیاهی، 1(32): 23-13. 
 
14-  عبداللهیان،م. 1371. بررسی تغییرات پارامترهای کمی و کیفی رشد چغندر قند در تاریخ­های مختلف کاشت. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته فیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
 
15-  علیزاده، ا .1384. رابطه آّب، خاک و گیاه. انتشارات دانشگاه امام رضا. صفحه187.
 
16-  فومن آجیرلو، ع.1375.گزارش نهایی اصلاح سورگوم در ایران در سال های1375- 1365همراه با نتایج تحقیقات به­نژادی آن. انتشارات مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، 23 صفحه.
 
17-  کافی، م.، نباتی، ج.، خانی نژاد، س.، معصومی، ع. و م. زارع مهرجردی. 1390. ارزیابی خصوصیات علوفه ای توده­های مختلف کوشیا با دو سطح شوری آب آبیاری. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 1(4): 238-229.
 
18-  کریمی، ه .1376. زراعت و اصلاح گیاهان علوفه­ای. انتشارات دانشگاه تهران، 414 صفحه.
 
19-  مقیمی، ن. و ی. امام. 1392. بررسی ویژگی­های مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دو رقم سورگوم علوفه­ای، تحت تنش کم آبی و سطوح نیتروژن. مجله تنش­های محیطی در علوم زراعی. 6(1): 36-27.
 
20-  مولوی،ح.، محمدی، م. و ع. لیاقت. 1391. اثر مدیریت آب شور طی دوره رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه­ای و پروفیل شوری خاک. مجله علوم و مهندسی آبیاری اهواز، 3(35):  18-11.
 
21-  ناروئی راد، م و م .فرزانجو.1384 . گزارش نهایی بررسی مقدماتی تنش خشکی در توده­های سورگوم بانک ژن گیاهی ملی ایران. انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، 37 صفحه.
 
22- Banaei, M.H. Moameni, A. Bybordi, M. and M.J. Malakouti. 2005. The soil of Iran: New Achievements in Perception, Management and Use. SANA Publishing, Tehran, Iran.
 
23- Blanco, FF. Folegatti, MV. Gheyi, HR. and PD. Fernandes .2007. Emergence and Growth of Corn and Soybean Under Saline Stress. Scientia Agricola (Piracicaba, Braz.), 64(5): 451-459.
 
24- Croser, C., S. Renault, J. Franklin and J. Zwiazek. 2001. The effect salinity on the emergence and seedling growth of piceamorian, picceaglausa and pinusbanksiana. Environmental Pollution. 115:6-16.
 
25- Fuman Ajirlou, A. 2000. Sorghum Research in Iran. Improving crops of the semi-arid tropics in Iran. Co-Published by ICRISAT and AREEO. Patancheru, P. O., Andhra Pradesh. 502324, India.
 
26- Huang, C.H. Zong, L. Buonanno, M. Xue, X. Wang, T. and A.Tedeschi. 2012. Impact of saline water irrigation on yield and quality of melon (Cucumismelo cv.Huanghemi) in northwest China. European Journal of Agronomy 43: 68-76.
 
27- Javadi, H. Rashed Mohasel, M.H. Zamani, Gh.R. Azari Nasr Abadi, E. and Gh.R . Musavi. 2007. Effect of plant density on growth indices in four grain sorghum cultivars. Iranian Journal of Field Crops Research. 4: 265 – 253
 
28- Kaman, H. Çetin, M. and C. Kirda. 2008. Soil Salinity in a Drip and Furrow Irrigated Cotton Field under Influence of Different Deficit Irrigation Techniques. International Meeting on Soil Fertility Land Management and Agroclimatology. Turkey, p:235-243.
 
29- Lamsal, K., Paudyal, G.N. and M. Saeed. 1999. Model for assessing impact of salinity on soil water availability and crop yield. Agricultural Water Management. 41: 57-70.
 
30- Naresh, R. K., Minhans, P. S., Goyal, A. K. Chauhan, C. P. S. and R. k. Gupta. 1993. Conjunctive use of saline and non-saline waters(II). Field Comparisons of cyclic uses and mixing for wheat. AgriculturalWater Management, 23: 139-148.
 
31- Netondo, G.F., Onyango, J.C and E. Beck. 2004. Sorghum and salinity: II. Gasexchange and chlorophyll fluorescence of sorghum under salt stress. Crop Science,44: 806–811.
 
32- Naresh, R. K., Minhans, P. S., Goyal, A. K. Chauhan, C. P. S. and R. k. Gupta. 1993. Conjunctive use of saline and non-saline waters(II). Field Comparisons of cyclic uses and mixing for wheat. Agricultural Water Management, 23: 139-148.
 
33- Netondo, G.F., Onyango, J.C and E. Beck. 2004. Sorghum and salinity: II. Gasexchange and chlorophyll fluorescence of sorghum under salt stress. Crop Science, 44: 806–811.
 
34- Parida, A. K. and A. B. Das. 2005. Salt tolerance and salinity effects on plants. Areview Ecotoxicol Environ Safety, 60:324-349.
 
35- Payero J.O., Melvin S.R., Irmak, S.,andD. Tarkalson. 2009. Yield response of corn to deficit irrigation in a semiarid climate. Agricultural Water Management, 84:101–112.
 
36- Seilsepour, M. and M.Rashidi., 2008. Modeling of soil sodium adsorption ratio based on soil electrical conductivity. ARPN Journal of Agricultural and Biological Science. 5&6: 27-31.
 
37- Shani, U. andA. Ben-Gal. 2005. Long-term response of grapevines to salinity: osmotic effects and ion toxicity. American Journal of Enology and Viticulture, 56 (2): 148–154
 
 
38- Soleimani, M.R., Kafi, M., Ziaee, M., and J.Shabahang. 2008. Effect of limited irrigation with saline water on forage of two local populations of Kochia scoparia L. Schrad. J. Agricultural Science and Technology. 22: 307-317.
 
 
39- Summer, M.E. 1993. Sodic soils: new perspectives. Australian Journal of Soil Research, 31: 683-750.
 
40- Tabatabaei, S. A., and A. Anagholi. 2012. Effects of salinity on some characteristics of foragesorghum genotypes at germination stage. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 4 (14): 979-983.
 
41- Tabosa, J.N., A.S. Arcoverde. M.A. Araugo. and J.P. Santos. 1986 .Preliminary evaluation of forage sorghum and maize lines in semi-arid Pernambuco state . Brazilian Sorghum News let.29:1-10.
 
 
42- Zerbini, E., and D. Thomas. 2003 .Opportunities for improvement of nutritive value in sorghum and pearl millet residues in south Asia through genetic enhancement. Field Crop Research, 84: 3- 15.
علوم و مهندسی آبیاری
دوره 40، شماره 4
بهمن 1396
صفحه 31-46

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 20 اردیبهشت 1395
  • تاریخ پذیرش: 28 اردیبهشت 1395
  • تاریخ انتشار: 01 بهمن 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار