تعیین سهم اجزای شبکه جریان در اطراف زهکش‌ زیرزمینی در اراضی شالیزاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 تکنیک کم آبیاری/ بازنگری در برآورد نیاز آبی/ روابط آب، خاک و گیاه/ معیارها و عوامل موثر بر مطالعه و طراحی شبکه آبیاری و زهکشی نقش

2 کارشناس مهندسی رودخانه‌ها و سواحل شرکت آب منطقه‌ای استان مازندران

3 گروه مدیریت منابع آب دانشگاه واخنینگن

چکیده

الگوی جریان آب به سمت زهکش و اجزای شبکه جریان، اساس روابط طراحی سیستم زهکشی می‌باشند. با مشخص شدن مسیر جریان به سمت زهکش‌ها و الگوی تغییر سطح ایستابی نسبت به زمان و مکان، فاصله و عمق زهکش‌ها در اراضی شالیزاری را می‌توان با دقت و سهولت بیشتری تعیین کرد. این تحقیق، با هدف بررسی روند سطح ایستابی و تعیین سهم اجزای جریان در اطراف زهکش زیرزمینی در پایلوت زهکشی زیرزمینی اراضی شالیزاری در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری طی سال 1397 انجام شد. مقادیر سطح ایستابی و دبی زهکش‌ها به صورت روزانه، هدایت هیدرولیکی افقی، هدایت هیدرولیکی لایه سطحی و هدایت هیدرولیکی عمودی اندازه‎گیری شدند. نتایج نشان داد شکل سطح ایستابی حالت افقی داشته و تنها در نزدیکی زهکش، افت زیادی مشاهده شد. اندازه‌گیری هدایت هیدرولیکی نشان داد که خاک مزرعه از لایه‌های مختلف تشکیل شده است که وجود یک لایه با نفوذپذیری کم در عمق 60-30 سانتی‌متری موجب کاهش نفوذ عمودی و افزایش حرکت افقی آب به سمت زهکش شده است. همچنین مقادیر سهم اجزای جریان نشان داد که بار جریان افقی بخش اعظمی از جریان را تشکیل داده و مقدار کل بار جریان برآورد شده با مقدار سطح ایستابی اندازه‌گیری شده فاصله زیادی داشت. از طرف دیگر، سهم جز عمودی جریان کم برآورد شد و با نتایج اندازه‌گیری‌های مزرعه‌ای نیز مطابقت نداشت. در مجموع، برای محاسبه بار جریان در اراضی شالیزاری باید به جریان افقی و شعاعی اتکا کرد و به‌دلیل کم بودن نفوذپذیری لایه هاردپن باید مقاومت در برابر جریان عمودی را لحاظ کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Determination of contribution of flow network components around drain tubes in paddy field drainage

نویسندگان [English]

  • Ali Shahnazari 1
  • Mehdi Jafari 2
  • Henk Ritzema 3
1 Sanru
2 Ph.D. of Water Engineering, river engineering expert in Mazandaran Regional Water Company,
3 Water Resources Management Group, Wageningen University, Wageningen 6700–6709, The Netherlands
چکیده [English]

The results of calculating the flow components showed that when the water table was at a higher level, the total load was overestimated, and conversely, when the water table was at a greater depth, the total load was underestimated. This condition is due to the discharge from the drains, that when the water table is close to the ground, the most of the water reaches the drainage trench and pipe by moving horizontally from above the harden layer and has a high discharge. However, with the drop of the water table, the discharge enters the drain from the harden layer or below it, mainly by radial movement, and less discharge comes out of the drain. Due to the presence of different layers in the soil and a layer with low hydraulic conductivity below the surface layer, the measured values of the flow components were very different from the calculated values.

کلیدواژه‌ها [English]

  • vertical, loads
  • horizontal loads
  • radial loads
  • water table
  • flow rate

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 18 اسفند 1400
  • تاریخ دریافت: 02 شهریور 1400
  • تاریخ بازنگری: 15 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 18 اسفند 1400
  • تاریخ انتشار: 18 اسفند 1400