نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
استادیار گروه عمران مهندسی علوم آب، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
2
دانشجوی دکتری گروه عمران مهندسی علوم آب، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
3
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر
4
مرکز تحقیقات علوم آب و محیط زیست، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
چکیده
آبهای زیرزمینی یکی از مهمترین منابع طبیعی حیاتی است که از نظر کمی و کیفی متغیر است. افزایش شهرنشینی و جمعیت، فشار زیادی بر کیفیت و کمیت منابع آب زیرزمینی وارد می‌کند. بنابراین احیا و بهره‌برداری بهینه متناسب با توان آبخوان‌ها یکی از روش-های حل چالش‌های ناشی از کمبود منابع آب به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک است. سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقش مهمی در آماده سازی لایه‌های موضوعی مختلف برای دستیابی به مناطق بالقوه تغذیه آب زیرزمینی ایفا می‌کند. در این تحقیق جهت شناخت پهنه‌های مناسب تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی در دشت دزفول-اندیمشک از دو روش AHP و TOPSIS استفاده گردید. معیارهای مورد نظر در این تحقیق شامل ضخامت آبرفت، قابلیت انتقال، لیتولوژی، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه و کاربری اراضی می‌باشد. پس از تهیه نقشه های لازم و همپوشانی آنها در نرم افزار GIS لایه ها بررسی و مکانهای مناسب تعیین گردید. طبق نتایج به دست آمده مناطق شمالی و مرکزی با توجه به معیارها مکان مناسبتری جهت نغذیه مصنوعی هستند. جهت مقایسه این دو روش درصد مساحت‌هایی را که هر کدام از آنها در دسته های عالی، خوب، متوسط و ضعیف در برمیگیرند محاسبه گردید. برای روش AHP به ترتیب9.83، 30.53، 30.15 و 29.49 درصد و برای روش TOPSIS به ترتیب 20.31، 28.47، 27.48 و 23.74 درصد بدست آمد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Identification of possible groundwater recharge areas by multi-criteria analysis based on GIS (Case: Dezful – Andimeshk Plain)
نویسندگان [English]
-
mohammad hosien poormohammadi
1
-
BEZAD ZAHEDI
2
-
Hossein Eslami
3
-
Ehsan Derikvand
1
-
Mohsen Solimani babarsad
4
1
Assistant Professor, Department of Civil Engineering- Water Resources Engineering and Management, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
2
Ph. D. Student, Department of Civil Engineering- Water Resources Engineering and Management, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
3
Assistant Professor, Department of Civil Engineering- Water Resources Engineering and Management, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
4
Water and enviromental science research center, shoushtar branch, islamic azad university, shoushtar, iran
چکیده [English]
The groundwater is an essential natural resource that differs both quantitatively and qualitatively. The rapid urbanization and population growth put considerable pressure on the quality and quantity of groundwater resources. In order to meet the challenges caused by scarcity of water resources, such as in semi-arid and arid regions, optimal rehabilitation and operation of aquifers are one of the ways to tackle the challenges. A Geographic Information System (GIS) is crucial to preparing these different subject layers to access potential groundwater recharge areas. Using AHP and TOPSIS methods, this study identified areas that might be suitable for artificial groundwater recharge in the Dezful-Andimeshk plain. There were several criteria considered in this study, including alluvial thickness, transferability, lithology, distance from the road, distance from the river, and land use. After preparing necessary maps and their overlap in GIS software, the layers were checked, and suitable locations were identified. The study found that the northern and central regions are more appropriate for artificial recharge in light of the criteria. The percentage of areas in each four categories of excellent, good, average, and poor was calculated for comparison purposes. Using the AHP method, 9.83, 30.53, 30.15, and 29.49% were obtained, whereas using the TOPSIS method, 20.31, 28.47, 27.48, and 23.74 were obtained, respectively.
کلیدواژه‌ها [English]
-
AHP
-
TOPSIS
-
artificial groundwater recharge
)