بررسی خصوصیات فیزیکی رسوبات همیشه مستغرق مخزن سد دز با استفاده از اندازه‌گیری میدانی و روش‌های تجربی

صمدی بروجنی, حسین; فتحی مقدم, منوچهر; زلقی, ابراهیم

بررسی خصوصیات فیزیکی رسوبات همیشه مستغرق مخزن سد دز با استفاده از اندازه‌گیری میدانی و روش‌های تجربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد و رئیس مرکز تحقیقات منابع آب

² استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

³ کارشناس ارشد سازه های آبی و مدیر بخش کنترل رسوب، سازمان آب و برق خوزستان

چکیده

رسوبگذاری در مخازن سدها به عنوان عامل اصلی کوتاه کردن عمر مفید سد حائز اهمیت زیادی است. در این تحقیق بررسی خصوصیات فیزیکی مخزن سد دز، با استفاده از نتایج اندازهگیریهای میدانی و روشهای تجربی مورد توجه قرار گرفته است. طی عملیات اندازهگیری میدانی انجام گرفته در مخزن این سد، در12 مقطع از قسمت همیشه مستغرق مخزن، تعداد 79 نمونه رسوب برداشت شده و آزمایشهای مختلف فیزیکی بر روی آنها انجام گرفته است. نتایج نشان داد که در بازه مورد مطالعه (تا 25 کیلومتر بالادست بدنه سد) رسوبات مخزن از نظر دانهبندی و جرم مخصوص از یک یکنواختی نسبی بالائی برخوردار هستند. همچنین نتایج نشان داد روشهای تجربی تعیین جرم مخصوص رسوبات سدها برای تخمین جرم مخصوص رسوبات مخزن سد دز به طور متوسط 30 درصد خطا داشت که این نتیجه بیانگر عدم کارائی آنها میباشد. این خطا عمدتأ مربوط به خطای برآورد جرم مخصوص رسوبات رسی مخزن بر میگردد. همچنین در این تحقیق یک رابطه جدید برای محاسبه جرم مخصوص رسوبات مخزن سد دز بر مبنای دو پارامتر درصد رسوبات ریزدانه (مجموع درصد رس و سیلت) و درصد رسوبات درشت دانه (مجموع درصد ماسه و شن) به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.25885952.1392.36.1.6.7

عنوان مقاله [English]

Survey Physical Properties of the Always Submerged Sediments in Dez Dam Reservoir Using the Field Data and the Empirical Methods Application

نویسندگان [English]

Hoeein Samadiboroojeni ¹
Manoochehr Fathimoghadam ²
Ebrahim Zalaghi ³

¹ Assistant Professor Shahrekord University and Head of Water Resources Research Center, Shahrekord, Iran

² Professor, Shahid Chamran University, Ahwaz, Iran.

³ The Head of Sediment Control Division Khuzestan Water and Power Authority, Iran.

چکیده [English]

Sediment deposition is the principal problem affecting the useful life of reservoirs. Here we quantify the physical properties of sediments deposited in Dez dam reservoir by field investigations and empirical methods. Upon field investigation performed in the reservoir, 79 undisturbed sediment samples were taken from 12 cross sections of a 25 km of the reservoir upstream dam body where the sediments deposited have always been submerged. Results showed that grain size and bulk density of sediment deposited in the studied reach (up to 25 km upstream Dez dam body) are almost uniform and empirical methods for calculating bulk density in comparing of field data has averagely an error of 30%. This shows that the empirical methods aren't capable accurately to predict bulk density of fine sediment in Dez reservoir. Analysis of the results showed that the error mostly refer bulk density calculation of the clay sediments.

کلیدواژه‌ها [English]