الگوهای تغییرات مکانی و پهنه‌بندی زمین آماری نیترات و فسفات در آب زیرزمینی دشت شهرکرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

2 استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

در اکثر نقاط جهان آب زیرزمینی تأمین کننده اصلی آب شرب است. آب زیرزمینی شهرکرد نیز آب شرب ساکنان دشت را تأمین می­کند. هدف از این پژوهش،  بررسی زمین­ آماری غلظت نیترات و فسفات آبخوان دشت شهرکرد و تهیه نقشه‌های
پهنه­بندی نیترات و فسفات در این آبخوان است. برای این منظور از 100 حلقه چاه کشاورزی طی سه نوبت در سال 1389
نمونه­برداری و غلظت نیترات و فسفات اندازه­گیری شد.  نتایج این مقاله بر اساس میانگین سه بار نمونه­برداری در سه تاریخ مختلف از هر چاه است. میانگین غلظت نیترات آبخوان 9/25 و میانگین غلظت فسفات 09/0میلی­گرم بر لیتر بود. مقایسه نتایج این پژوهش با  داده­های سال 1386 نشان ­داد که غلظت نیترات و فسفات آب زیرزمینی دشت شهرکرد افزایش یافته است. از بین  مدل­های مختلف واریوگرام،  مدل کروی توزیع داده­های فسفات و نیترات را بهتر توجیه کرد. بررسی نقشه­ها نشان داد که غلظت نیترات و فسفات در  بخش­های جنوبی دشت حداکثر است، به طوری که غلظت نیترات برخی ازچاه­ها در قسمت­های جنوبی بیشتر از حد مجاز  45 میلی­گرم در لیتر بود. شاید دلیل اصلی بالا بودن غلظت نیترات در این بخش قرارگیری تصفیه خانه شهرکرد و کم عمق بودن سطح ایستابی   و حرکت جریان آب به این سمت  باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial Variability of Nitrate and Phosphate and Their Mapping in the Shahrekord Groundwater

نویسندگان [English]

  • Elham Fathihafshejani 1
  • Habiballah Beygiharchegani 2
1 Graduate Student, Department of Soil, University of Shahrekord
2 Assistant Professor, Department of Soil, University of Shahrekord
چکیده [English]

     Groundwater in many parts of the world is the main source of drinking water. The Shahrekord aquifer (Iran) supplies the drinking water to the residents of Shahrekord. The aim of this research was to geostatistically analyze and map nitrate and phosphate concentrations in this aquifer.  For this purpose, 100 agricultural wells, located in the Shahrekord plain, were sampled on three different dates during 2010 and water samples were analyzed for nitrate and phosphate. The results presented here are based on the average concentrations of the three samples. The mean concentrations of nitrate and phosphate were 25.9 and 0.09 mg/L, respectively. Comparison shows that these mean concentrations have increased since 2007. The spatial variability of nitrate and phosphate were better described by spherical semivariogram models.  Examination of maps shows that the southeast of the aquifer had the highest concentrations of both nitrate and phosphate.  In some wells, located in the southern part of the aquifer, the concentration of nitrate sometimes exceeded the permissible level of 45 mg/L. This may be attributed to the presence of the Shahrekord municipal wastewater treatment plant, the shallower water table in this part, and also due to the inflow of groundwater.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aquifer
  • nitrate
  • Phosphate
  • Variogram
  • Kriging
  • Map