تأثیر کم‌آبیاری بر عملکرد و برخی صفات دانه سه رقم سویا در منطقه خرم‌آباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

2 2- استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

3 3- استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان

4 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان

چکیده

کم‌آبی اولین عامل محدودکننده تولید سویا در مناطق نیمه‌خشک می‌باشد. بنابراین، افزایش عملکرد سویا مستلزم انتخاب ارقام مقاوم و سازگار با شرایط اقلیمی خشک یا کم‌آب ایران می‌باشد. به منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه سه رقم سویا، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در طی فصل زراعی سال 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی خرم‌آباد دانشگاه لرستان انجام شد. تیمارهای آبیاری در کرت‌های اصلی و ارقام سویا در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. تیمارهای آبیاری بر اساس آبیاری کامل به میزان 100 درصد نیاز آبی گیاه (CI) برای ارقام M7، M9 و TMS و کم‌آبیاری به ترتیب به میزان 80، 70 و 50 درصد نیاز آبی گیاه (RDI80، RDI70 و RDI50)تنظیم شد. نتایج به دست آمده نشان داد که تنش کم‌آبی تأثیر معنی‌دار بر تعداد گره در ساقه، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، وزن صددانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی داشت. بیشترین کاهش تعداد گره (54/10)، ارتفاع بوته (24/44 سانتی‌متر)، تعداد غلاف در بوته (5/24)، عملکرد دانه (9/1259 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیکی (2/3013 کیلوگرم در هکتار) و وزن صددانه (77/11 گرم) در شرایط تنش شدید مشاهده شد. از بین ارقام مطالعه شده رقم M9 به طور متوسط بالاترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، تعداد غلاف در بوته، تعداد گره، وزن صددانه و بهره‌وری مصرف آب را در شرایط تنش آبی و بدون تنش داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Deficit Irrigation on Seed Yield and Some Qualitative Characters of Soybean Cultivars in Khorramabad

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Shams Beyranvand1 1
  • Saeid Boroumand Nasab 2
  • Abas Maleki 3
  • Mashallah Daneshvar 4
1
2
3
4
چکیده [English]

Water deficit is the prime limiting factor in soybean production in semi-arid regions. Therefore, increasing soybean seed yield requires the selection of resistant and adapted cultivars to dry or water deficit conditions of Iran. In order to evaluate the effect of irrigation regimes on seed yield and yield components of three soybean cultivars an experiment was conducted in Lorestan University of Technology Research farm during the growing season of 2010-2011. The experiment was arranged as split-plot in the form of completed block design. Irrigation regimes were the main plots and the subplots were three soybean cultivars (M7,M9 and TMS). Then, irrigation treatments were conducted as follow; CI: applied 100% of water requirements during the whole season and RDI80, RDI70 and RDI50 applied 80%, 70% and 50% of water requirements, respectively. Based on the findings of this study, deficit irrigation had significant effect on the number of nodes, plant height, number of pods per plant, 100 seeds weight, grain yield and biological yield. Severe stress conditions had maximum effect on reduction in nodes number (10.54), plant height (44.24 cm), number of pods per plant (24.5), grain yield (1259.9 kg.ha-1), biological yield (3013.2 kg.ha-1) and 100 seeds weight (11.77 g). M9 cultivar had the most yield, biological yield, number of pods per plant, number of nodes, 100 seeds weight and water productivity in the water stress condition and non-water stress condition among the studies cultivars.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deficit İrrigation
  • Soybean cultivars
  • Water productivity
  • Yield