تحلیل شدت، مدت، فراوانی و گستره خشکسالی هواشناسی در حوضه آبریز بختگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته، کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار، گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی علوم‌آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

3 استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

چکیده

      خشکسالی یکی از مهم­ترین و مخرب­ترین پدیده­های اقلیمی است که تأثیر آن معمولاً در مقیاس منطقه­ای اهمیت بیشتری دارد. اهمیت پدیده خشکسالی در حوضه‌­ای همچون بختگان به دلیل شرایط استراتژیک منطقه، وسعت اراضی کشاورزی و وجوددریاچه­های بختگان و طشکبارزتر می‌باشد.هدف از انجام این تحقیق پایش خشکسالی، با استفاده از شاخص بارش استاندارد، تحلیل مشخصه­های خشکسالی در مقیاس­های زمانی3 ، 6 ، 12 ، 24 و 48 ماهه و بررسی و تحلیل منحنی­های تداوم- فراوانی و بزرگی- فراوانی می­باشد. همچنین پهنه­بندی تداوم و بزرگی خشکسالی در دوره بازگشت 20 سال و تحلیل نقشه­های بزرگترین شدت خشکسالی رخ داده در دوره آماری 30 ساله (89-1360)، بررسی روند بارش و دما از دیگر اهداف این تحقیق می­باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که ایستگاه­های واقع در مرکز و جنوب حوضه متحمل تداوم­های طولانی­تر و بزرگی­ خشکسالی بالاتر و درصد فراوانی خشکسالی شدیدتری نسبت به سایر ایستگاه­ها بوده­اند. منحنی­های تداوم- دوره بازگشت و بزرگی- دوره بازگشت در مقیاس‌های مورد مطالعه نشان داد که با افزایش مقیاس زمانی و افزایش دوره بازگشت در ایستگاه­ها، تداوم و بزرگی خشکسالی افزایش می­یابد. بررسی پهنه بندی تداوم و بزرگی خشکسالی با دوره بازگشت 20 سال، نشان داد که تداوم­های طولانی­تر ناحیه شرقی حوضه و بزرگی­های بالاتر ناحیه مرکزی و جنوبی حوضه را در بر می­گیرد. بررسی پهنه بندی شدیدترین شدت خشکسالی،نشان داد که خشکسالی بسیار شدید از حوالی مرکز و جنوب حوضه وارد شده و از شمال حوضه خارج می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Severity, Duration, Frequency and Zoning Map of Meteorological Drought of Bakhtegan River Basin

نویسندگان [English]

  • Shahin Tabouzadeh 1
  • Heidar Zarei 2
  • Om albanin Bazrafshan 3
1
2
3
چکیده [English]

     Drought is the most important and most destructive climatic phenomena that impact is usually more important at a regional scale. This is important because the basin as Bakhtegan strategic situation of the region, the extent of farming lands and Bakhtegan - Tashk lake is obvious. The aim of this paper is drought monitoring using of standardized precipitation index and analysis of drought characteristics in timescale 3, 6, 12, 24 and 48 monthly and duration- frequency and magnitude – frequency. Also map zoning duration and magnitude drought in 20 return periods, analysis of maps drought occurred in the period of greatest intensity within the same period of 30 years (1981-2010) and precipitation and temperature trend is other objectives of this study. Result shown continuously from 2001 onwards, the case study suffered repeated droughts have been significant and stations located in the central and southern basin, bear continuation of a longer and more severe droughts, a higher frequency than the other stations. Curves of duration – return period and magnitude - return period of the scales showed that with increasing time scale and return period on the station, duration and magnitude drought increased. Analysis of duration and magnitude map zoning with 20 years return period shown that duration longer than is eastern region and magnitude higher than is southern and central region. Study of the highest severity drought shown that very severity drought imported from central and south region and exited from north.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought
  • Duration- frequency
  • Magnitude – frequency
  • Map zoning
  • Standardized precipitation index