بررسی بهره‌وری آب آبیاری در سیستم‌های آبیاری بارانی و سطحی (مطالعه موردی: دشت قزوین)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

2 استادیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺎﺧﺺ­ﻫﺎی ﺑﻬﺮه­وری آب در روش‌های مختلف آبیاری (سطحی و تحت فشار) ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ اﯾﻦ نهاده ارزﺷﻤﻨﺪ از ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. هدف از این پژوهش مقایسه بهره­وری آب و بهره­وری اقتصادی آن در سیستم­های آبیاری بارانی و سطحی است. در این راستا از اطلاعات و داده­های تفصیلی سیستم­های آبیاری و عملکرد محصولات تحت کشت این سیستم­ها در سال 1390 در دشت قزوین استفاده شده است.اطلاعات مورد نیاز در این مطالعه از طریق مراجعه حضوری به مزارع و تکمیل پرسشنامه، دفترچه­های طراحی سیستم­های آبیاری تحت بهره­برداری در مزارع مورد مطالعه و سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین جمع­آوری گردید. براساس نتایج حاصل از مطالعه، بهره‌وری آب آبیاری در سیستم­های آبیاری بارانی برای جو 75/0 تا 5/2، یونجه 2/0 تا 76/1، ذرت 3/0 تا 78/2 و گندم 61/0 تا 2/2کیلوگرم بر مترمکعب به ‌دست آمد. میزان بهره‌وری آب آبیاری در آبیاری سطحی برای جو 43/0 تا 42/1، یونجه 12/0 تا 64/1، ذرت 22/0 تا 58/1 و گندم 43/0 تا 25/1کیلوگرم بر مترمکعب برآورد شد.حداقل و حداکثر بهره‌وری اقتصادی مصرف آب در آبیاری سطحی بر حسب ریال بر مترمکعب به ترتیب برابر 1387 و 4617 برای جو، 382 و 5050 برای یونجه، 905 و 6474 برای ذرت دانه­ای، 1447 و 4159 برای گندم برآورد شد. حداقل و حداکثر بهره‌وری اقتصادی مصرف آب در آبیاری بارانی بر حسب ریال بر مترمکعب به ترتیب برابر 2442 و 8126 برای جو، 673 و 5420 برای یونجه، 1283 و 11395 برای ذرت دانه­ای، 2016 و 7319 برای گندم به دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of Irrigation Water Productivity in Sprinkler and Surface Irrigation Systems (Case study: Qazvin Plain)

نویسندگان [English]

  • Zeynab Gholami 1
  • Hamed Ebrahimian 2
  • Hamideh Noori 2
چکیده [English]

     Due to the quantity and quality limitations of available water resources, the measurement and analysis of water and economic productivity indices in various irrigation systems (including surface and pressurized systems) has a great importance. The objective of this study was to compare water and economic productivity of pressurized and surface irrigation systems. For this purpose, the data of irrigation systems as well as crop yield in Qazvin Plain in 2011 were used. The required data were collected using the survey in the studied fields, questionnaires, the design report of irrigation systems and Qazvin Agriculture Organization. The results showed that the irrigation water productivity for barley, alfalfa, maize and wheat was 0.75 to 2.5, 0.2 to 1.76, 0.3 to 2.78 and 0.61 to 2.2 kg/m3, respectively, in sprinkler irrigation systems. In surface irrigation system, the water productivity for barley, alfalfa, maize and wheat was 0.43 to 1.42, 0.12 to 1.64, 0.22 to 1.58 and 0.43 to 1.25 kg/m3, respectively. The minimum and maximum amounts of economic productivity of surface irrigation systems in Rials/m3 were 1387 and 4617 for barely, 382 and 5050 for alfalfa, 905 and 6474 for maize and 1447 and 4159 for wheat. The minimum and maximum values of economic productivity of sprinkler irrigation systems in Rial/m3 were 2442 and 8126 for barley, 673 and 5420 for alfalfa, 1283 and 11395 for maize and 2016 and 7319 for wheat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic productivity
  • Maize
  • wheat
  • Barley
  • Alfalfa