بررسی تاثیر آب ‌شور بر گرفتگی برخی قطره‌چکان های مورد استفاده در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان

2 مربی پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده

گرفتگی قطره چکانها یک مشکل جدی است که می تواند افزایش هزینه نگهداری و مقدار آب مصرفی، کاهش یکنواختی توزیع آب و عدم اعتماد کاربران را درپی داشته باشد. از طرفی حجم زیادی از منابع آب زیرزمینی مناطق مختلف کشور از جمله استان کرمان شور و لب شور است و در سالهای اخیر بدلیل برداشت‌های بیش از حد مجاز ، افت کیفی آبهای زیرزمینی در حال افزایش می باشد. به‌منظور ارزیابی تأثیر آب شور بر گرفتگی قطره‌چکانهای داخل‌خط، میکروفلاپر، توربو، روی‌خط و نوارتیپ ، آزمایشی در 5 خط 20 متری که هر خط شامل 50 قطره‌چکان بود در زمینی به ابعاد 25 × 8 متر و با شوری آب  dS/m8 اجرا گردید. محل انجام آزمایش روستای کاظم‌آباد چترود استان کرمان و زمان آن سالهای 81-1380 بود. در طول ‌آزمایش پارامترهای متوسط ‌دبی‌ قطره‌چکانها، یکنواختی‌پخش2 (EU)، ضریب‌‌یکنواختی‌ ‌کریستیانسن3 (CU ) و ضریب ‌تغییرات ‌قطره‌چکان4 (CV ) به تعداد 15 بار محاسبه گردید. نتایج نشان داد که پس از آخرین اندازه‌گیری، قطره‌چکانهای داخل‌خط و میکروفلاپر 2 درصد، روی‌خط 10 درصد، توربو 18 درصد و چکاننده‌های نوار تیپ 68 درصد دچار گرفتگی کامل ناشی از رسوبات املاح مختلف شدند. گرفتگی قطره‌چکانها و پراکندگی آبدهی آنها از مقدار متوسط، باعث کاهش متوسط آبدهی قطره‌چکانها، یکنواختی‌پخش و ضریب ‌یکنواختی ‌کریستیانسن و افزایش ضریب‌تغییرات‌قطره‌چکان گردید. قطره‌چکانهای روی‌خط، توربو و نوارهای تیپ به دلیل گرفتگی زیاد در حالت استفاده از آب شور قابل توصیه برای کاربرد در این شرایط نیستند ولی با مدیریت صحیح میتوان از قطره‌چکانهای میکروفلاپر و داخل‌خط در شرایط آب شور استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The clogging of some available emitters in Iran when using saline water

نویسندگان [English]

  • Masoud Farzam Nia 1
  • Seyed Abolghasem Haghayeghi Moghadam 2
1 Senior Researcher, Agricultural Research Institude of Kerman, Iran
2 Senior Researcher, Agricultural Research Institude of Khorasan Razavi Iran
چکیده [English]

Emitter clogging is a serious problem in trickle irrigation systems, which can increase Operating costs, water application rate, water distribution uniformity and farmer’s confidence in the system can be affected. Also in different regions of country such as Kerman province large amount of groudwater is saline and brackish and recently, due to extra extraction, the water quality is decreasing speedly.
The experiment was conducted in Kerman province for 9 months between 2003-4 years on a land 8 × 25 m which consisted of 5 rows of 20 m. Each row had 50 emitters and water electrical conductivity (EC) was 8 dS/m. In this study, the relative resistance of different type of emitters (Inline, Microflapper, Online, Turbo, and tape) to clogging was evaluated when using saline irrigation water. Emitter mean discharge, emission uniformity (EU), Christiansen coefficient of uniformity (CU), and manufacturer’s coefficient of variation of emitters (Cv) were calculated during the experiment. According to findings: The clogging was 2% for Inline and Microflapper emitters but Online, Turbo and Tape emitters had 10%, 18% and 68% clogging respectively. The clogging of emitters and their discharge dispersion caused a decrease in emitter mean discharge, EU, CU and an increase in Cv during the experiment. The relative comparison of emitters showed that Online, Turbo and Tape emitters were significantly affected by saline water, so, they can not be suggested for irrigating with salin water. Therefore, Microflapper and Inline emitters along with good management were suggested when facing on saline irrigation water.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emitter
  • Saline water
  • Clogging
  • Emission uniformity