آبخیزداری راه‌کاری مناسب جهت توسعه منابع آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک ایران (مطالعه موردی: سد خاکی لاور- استان هرمزگان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات سیرجان

2 دانشجوی دکتری زمین شناسی- رسوب شناسی و سنگ شناسی دانشگاه هرمزگان و مربی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، هرمزگان، ایران

3 فارغ التحصیل کارشناسی جغرافیا دانشگاه زابل، ایران.

چکیده

     یکی از راه‌حل‌های مناسب و کارآمد برای بهینه‌سازی استفاده از رواناب در مناطق خشک و نیمه خشک، استفاده از بندها و سدهای خاکی می‌باشد که ضمن کاهش انرژی تخریبی سیل، در توسعه منابع آبی منطقه نیز موثر می‌باشد. پژوهش حاضر به بررسی عملکرد سد خاکی در تغذیه مصنوعی و نقش آن در توسعه منابع آب منطقه می پردازد. دشت لاور در فاصله 60 کیلومتری شمال بندرعباس با وسعت 5/23 کیلومترمربع قرار دارد. در این دشت، طرح سد خاکی در اواخر سال 1382 آغاز گردیده و  از سال 1383 شروع به آبگیری نموده است. برای بررسی تغییرات کمی آب‌های‌ زیرزمینی، میزان این تغییرات و مقایسه آن‌ها در قبل و  بعد احداث سد از پارامتر سطح ایستابی مربوط به شش حلقه چاه مشاهده‌ای و همچنین هیدروگراف واحد استفاده شد.  نتایج نشان داد که سطح آب زیرزمینی پس از احداث سد تا 5/1 متر افزایش یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Watershed Management , A Suitable Method for Groundwater Resources Development of Arid and Semi-Arid Regions of Iran (Case Study: Lavar earthen dam)

نویسندگان [English]

  • Hamid Moslemi 1
  • Saeid Choopani 2
  • Raheleh Darvishi 3
1 MSc of Watershed Management, Islamic Azad University Branch Sirjan,Iran
2 Research Lecturer of Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Hormozgan Agricultural and Natural Resources Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO) , Hormozgan, Iran.
3 Graduate of Geography, University of Zabol , Iran.
چکیده [English]

The study area (Lavar plain) is part of the Kol River catchment and is located about 60km in North of Bandar-Abbas, in Hormozgan province, south of Iran. The study area lies between longitude of 56º 51´6´´– 56º 1´ and Latitude of 27º 32´22´´ - 27º 36´. The area’s elevation ranges from 240 m to 2900 m from sea level (Fig.1). The climatic condition of this study area is influenced by medium elevation (240 m) above the sea level. As it is  normally hot, temperatures are not below zero. Additionally, the study area is affected by the air mass systems mentioned above, whereas the first and third portions are more influential on precipitation. The main rainfall is related to cyclones that pass from western to eastern direction. The majority of cyclonic activity originates from the Persian Gulf, normally from January to March.
Laver Dam is located in the eastern part of the plain. The dam is constructed on the river that is collecting runoff from the two sub-basins of the Sarzeh - Rezvan and Gnou in the reservoir of the dam. The groundwater aquifer is an unconfined aquifer with an area of 23.5 square kilometers and surrounded by sandstone formations and conglomerate. The study area is located in the Zagroos folded zone. In the study area, the oldest formations are of Paleozoic age. Another characteristic of the Zagroos zone are diapers. Diapers rise up from the deepest part of sedimentary rocks, and after cutting through the upper layers, they may appear at the surface, which seriously affect groundwater quality and land use.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lavar Plain
  • Earthen dam
  • Groundwater level changes
  • Watershed plan
1-     Ashraf. M., Kahlown, M.A. and Ashfaq, A., 2007. Impact of small dams on agriculture and groundwater development: A case study from Pakistan. Agricultural Water Management . 92( 1–2),  pp. 90–98
 
2-     Bouri, S. and Ben D. H. 2010. A Thirty-year Artificial Recharge Experiment in a Coastal Auifer in an Arid Zone: The Teboulba Aquifer System (Tunisian Sahel). Comptes Rendus Geoscience, 342(1), pp. 60-74.
 
3-    Choopani, S., 2013. Evaluating the effects of  Lavar Fin  dam  on groundwater quantity,  Hormozgan   province, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Tehran, Iran. (In Persian).
 
4-    Department of Natural Resources and Watershed Management of Hormozgan., 2002. Watershed studies of fin Plain
 
5-      Fakhari, M., Saadat, S. and Fazel Vali pour, M. I., 2015. The impact of dam construction on groundwater resources Sarakhs Plain. International Conference on Sustainable Development, Strategies & Challenges, With a focus on Agriculture, Natural Resources, Environment and Tourism. Tabriz.Iiran. (in Persian).
6-      Klantari , N., Rahimi ,M. H. and Samani , S., 2012. The qualitative effect of Karkheh dam on Avan plain aquifer in Dezful in Khuzestan province. Iran-Water Resources Research. 8(1) , pp. 1-9. (In Persian).
 
7-       Moslemi  H., Abkar A., Beheshtirad M., Somali R. and Hossanipour, H., 2016.  Evaluation the Effect of Watershed Dams on Underground Water Quantity (Case Study: Zoroom the Stone Mortal Dam, Hormozgan Pravinc, Chahgharbal Village, Tokahor Region). Journal of Rainwater Catchment Systems; 4 (2) :59-66. (in Persian).
 
8-     Parimala Renganayaki,S. and Elango, L., 2013. A Review on Manged Aquifer Recharge By Check Dams: A Case Study Near Chennal, India. International Journal of Research in Engineering and Technology. 02 (04), pp.416-423.
 
9-    Regional Water Company of  Hormozgan Province., 2011. Report of the study of the Lavar Plain of Fin. (In Persian).
 
10- Statistics and Information Company of Hormozgan Regional Water Authority, Department of Water Resources basic studies., 2011. (In Persian).