ارزیابی رویکرد توسعه اراضی دیم در مدیریت و برنامه ریزی بهینه منابع آب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز.

2 گروه منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز.

3 دانشیار گروه منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز

4 دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان.

چکیده

نیاز به تولید محصولات کشاورزی از یک‌سو و محدودیت منابع آب، به‌عنوان عامل مهم در تولیدات کشاورزی از سویی دیگر، منجر به تشدید کم‌آبی در بسیاری از نقاط جهان شده است. سازمان بین‌المللی مدیریت آب (IOM) با تأکید بر مدیریت آب آبیاری از طریق توسعه اراضی دیم، امکان افزایش تولیدات مواد غذایی را در جهان پیش­بینی کرده است. در مطالعه حاضر با توجه به نقش مؤثر رویکرد توسعه کشت دیم در برنامه­ریزی و مدیریت بهینه منابع آب، با استفاده از مدل هیدرولوژیکی SWAT به ارزیابی توزیع زمانی و مکانی ذخیره رطوبت خاک به‌منظور پایش مناطق مستعد و کاهش عدم قطعیت زراعت دیم، در سطح زیر حوضه‌های حوضه آبریز خرم­آباد پرداخته‌شده است. نتایج نشان داد، پتانسیل ذخیره رطوبتی خاک، بین 600 تا 420 میلی­متر در سال است. ازاین‌رو می­توان از میان الگوی زراعی موجود کشت محصولات گندم، جو، نخود و عدس به‌صورت دیم کشت نمود جایگزینی زراعت دیم محصولات مذکور می­تواند 61/153 میلیون مترمکعب، صرفه­جویی آب مصرفی حاصل از تغییر کشت آبی به دیم را به همراه داشته باشد. در دشت­های مرکزی و کمالوند 17900 هکتار به کشت محصولات آب­بر یونجه، هندوانه، سیب­زمینی و برنج اختصاص داده‌شده است. جایگزین نمودن محصولات آب­بر با محصولات زراعی باارزش اقتصادی بالا و نیاز آبی پایین مانند زعفران و موسیر باعث صرفه­جویی 68/117 میلیون مترمکعب آب آبیاری در یک‌فصل زراعی خواهد شد. نتایج نشان داد که تغییر الگوی آبیاری محصولات مستعد زراعت دیم از آبی به دیم و همچنین حذف محصولات آب­بر، در مجموع باعث صرفه­جویی 29/271 میلیون مترمکعب آب مصرفی طی یک دوره زراعی می­شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Approach evaluation of the role of Dry lands development in water management optimization and planning

نویسندگان [English]

  • Hesam Nasseri Nejad 1
  • Ali Mohammad Akhond Ali 2
  • Mohammad Reza Sharifi 3
  • Ali Haghizadeh 4
1 Master of Science in Water Resources Engineering, Faculty of Water Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz
2 Professor of Hydrology and Water Resources, Faculty of Water Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz
3 Associate Professor, Department of Hydrology and Water Resources, Faculty of Water Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz.
4 Associate Professor, Department of Agricultural and Natural Resources, Lorestan University.
چکیده [English]

The growing population and, consequently, the need to produce crops on the one hand and the limitation of water resources as an important factor in agricultural production have led to the intensification of the problem of dehydration in many parts of the world, including Iran. Therefore, a balance between water resource constraints and agricultural development is essential. In this regard, the International Water Management Organization (IMO) has estimated in its comprehensive assessment that water management in agriculture in rainforests could lead to a 75% increase in global food products (Di Dono, 2009). Therefore, agricultural development through the development of dry land areas can be considered as a logical solution in the context of the water crisis (Akhavan et al. 2013).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Limitation of Water Resources
  • Storage of Soil Moisture
  • Change cropping pattern

مراجع

  • Akhavan, S., Abedikopaei, j.,Mosavi, F., Abaspour, Karim., Afyoni, Majid., Eslameian, Saeeid., 2013. Estimation of Hydrophilic Water and Green Waters Using the SWAT Model. Journal of Agricultural Science and Technology, Vol. 4, No.53.

 

  • Abbaspour, K.C., Yang, J., Maximov, I., Siber, R., Bogner, K., Mieleitner, J., Zobrist, J. and Srinivasan, R., 2007. Modelling hydrology and water quality in the pre-alpine/alpine Thur watershed using SWAT. Journal of Hydrology, 333(2-4), pp.413-430.

 

  • Behnia, M., 1997. Cold Cereals of Tehran University Press 1997,644. (in Persian).

 

  • Di Dono, P., 2009. Managing green water: Soil moisture management. IFAD: International Fund for Agricultural Development, Rome, Italy.

 

  • Demirel, M.C., Venancio, A. and Kahya, E., 2009. Flow forecast by SWAT model and ANN in Pracana basin, Portugal. Advances in Engineering Software, 40(7), pp.467-473.

 

  • Faramarzi, M., Abbaspour, K.C., Schulin, R. and Yang, H., 2009. Modelling blue and green water resources availability in Iran. Hydrological Processes: An International Journal, 23(3), pp.486-501.

 

  • Neitsch, S.L., 2005. Soil and water assessment tool. User's Manual Version 2005, 476.

 

  • Rockström, J., Lannerstad, M. and Falkenmark, M., 2007. Assessing the water challenge of a new green revolution in developing countries. Proceedings of the National Academy of Sciences, 104(15), pp.6253-6260.

 

  • Raeissiyan, R., A. C. Charkhebi., 2003. Investigation of the effect of slope and land use on erosion and sediment in the area Gregak. Proceedings of the First Conference on Watershed Management and Water and Soil Management. Kerman, 150- 151. (in Persian).

 

  • Rastegar, M. A.,1992. Dry farming. Barhammand Publications.

 

  • Schuol, J., Abbaspour, K.C., Yang, H., Srinivasan, R. and Zehnder, A.J., 2008. Modeling blue and green water availability in Africa. Water Resources Research, 44(7). 1-18

 

  • Tenkinel, Kanber, R., and O.,Yazar, A.,1992. Drought conditions and supplemental irrigation inTurkey. In international Conference on Supplementory Irrigation and Drought Water Management. Volume 1. Sep. 27- oct. 2. Bari. Italy

 

  • Vassel, L., and Sayyad, Gha., 2014. Estimation of Soil Loss in the Kahnak River Basin Using SWAT Model. Master's degree in Soil Science, Shahid Chamran University of Ahvaz.(in Persian).

 

  • Valinejad, F., Ghorbanei, kh., 2014. Evaluate the perform of SWAT model to estimate soil moisture. Journal of water and sustainable development. 57-64

 

  • Semi-detailed hydrogeological studies of Khorramabad plain aquifers., 2003. Lorestan Regional Water Company.
علوم و مهندسی آبیاری
دوره 45، شماره 4
اسفند 1401
صفحه 117-130

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 شهریور 1397
  • تاریخ بازنگری: 01 اسفند 1397
  • تاریخ پذیرش: 05 بهمن 1397
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار