بررسی و تحلیل حساسیت روش های تجربی برآورد تبخیر از سطح آزاد آب سد چغاخور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، گروه آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد.

2 دانشیار گروه آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

3 استادیار، گروه آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

4 دانشیار گروه آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد.

چکیده

تلفات تبخیر از سطح آزاد آب در سدهای مخزنی، یکی از فرایندهای مهم در هواشناسی و هیدرولوژی می­باشد. هریک از روابط تجربی برآورد تبخیر با توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه مورد تأیید قرارگرفته است. به­همین­ دلیل واسنجی روابط برآورد تبخیر در مناطق مختلف لازم است. سطح وسیع مخزن سد چغاخور واقع در استان چهارمحال و بختیاری (16 کیلومترمربع در رقوم نرمال) باعث شده تبخیر از سطح آزاد آب پارامتری تاثیرگذار در برنامه­ریزی منابع آب حوضه محسوب گردد. در این تحقیق از روش­های تجربی مه­یر، مارسیانو، شاهتین، هنفر، ایوانف و سازمان عمران اراضی آمریکا (USBR) برای بررسی تبخیر از سطح آزاد آب سد چغاخور استفاده شد و نتایج آن­ها با مقادیر واقعی تبخیر از سطح آزاد آب مقایسه گردید. روش میانگین ایوانف و USBR در محاسبه تبخیر ماهانه با ضریب تعیین 89/0، RMSE 6/21 و MBE 4/0- و روش میانگین مه­یر و شاهتین در محاسبه تبخیر روزانه با ضریب تعیین 67/0،RMSE  01/1 و  MBE0.16 به­عنوان بهترین روش برآورد تبخیر از سطح دریاچه چغاخور، انتخاب گردیدند. نتایج تحلیل حساسیت روش­های مورد استفاده در این تحقیق، حساسیت کم مدل­های برآورد تبخیر روزانه به پارامتر سرعت باد را نشان می­دهد، به­عبارت دیگر روشی که برای سرعت باد سهم کمتری را در نظر گیرد نتایج بهتری را در برآورد تبخیر به­همراه دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation and Sensitivity analysis of experimental methods for estimating evaporation from free surface of Choghakhor lake

نویسندگان [English]

  • Mahdi Salami 1
  • Behzad Ghorbani 2
  • Mahdi Radfar 3
  • Hosein Samadi Borojeni 4
1 PhD Student. Department of Water Engineering, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.
2 Associated Professor , Department. of Water Engineering, Shahrekord University, Shahrekord , Iran.
3 Assistant Professor, Department of Water Engineering, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
4 Associated Professor , Department. of Water Engineering, Shahrekord University, Shahrekord , Iran.
چکیده [English]

Evaporation losses from free surface water in reservoir dams are one of the important processes in meteorology and hydrology. Each experimental methods estimates the evaporation based on the climatic conditions of each region. For this reason, calibration of the relationship between evaporation estimates in different regions are required (Vanzyl et al., 1989). experimental methods are common in engineering sciences. Most scholars, by modifying experimental methods and discovering new relationships, try to find a simple and high-level relationship to replace with the field methods. More than 50 experimental relationships have been proposed for estimating evapotranspiration by various researchers (Naorem and Devi, 2014). Despite the importance of evaporation in hydrology, less attention has been paid to it. However, with the correct estimation, it can be applied in water resource planning with fewer errors (Saadatkhah et al., 2002).
In this research, the experimental methods of Mayer, Marciano, Shahthin, Henfer, Ivanov and USBR have been used to study the evaporation from the free surface of the Choghakhor lake, located in Chaharmahal and Bakhtiari province of Iran. The results have been compared with actual evaporation values from the free surface.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sensitivity analysis
  • evaporation
  • free water surface
  • Choghakhor lake

مراجع

  • Al-Sha'lan, S.A. and Salih, A.M., 1987. Evapotranspiration estimates in extremely arid areas. Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 113(4), pp.565-574.

 

  • Benzaghta, M.A., Mohammed, T.A. and Ekhmaj, A.I., 2012. Prediction of evaporation from Algardabiya reservoir. Libyan Agriculture Research Center Journal International, 3(3), pp.120-128.

 

  • Burn, D.H. and Hesch, N.M., 2007. Trends in evaporation for the Canadian Prairies. Journal of Hydrology, 336(1-2), pp.61-73.

 

  • Cohen, S., Ianetz, A. and Stanhill, G., 2002. Evaporative climate changes at bet Dagan, Israel, 1964–1998. Agricultural and Forest Meteorology, 111(2), pp.83-91.

 

  • Cooke III, W.H., Grala, K. and Wax, C.L., 2008. A method for estimating pan evaporation for inland and coastal regions of the Southeastern US. Southeastern Geographer, 48(2), pp.149-171.

 

  • Fekih, M., Bourabaa, A. and Mohamed, S., 2013. Evaluation of two methods for estimation of evaporation from Dams water in arid and semi-arid areas in Algeria. International Journal of Application or Innovation in Engineering & Management (IJAIEM), 2(1), pp.376-81.

 

  • Gallego-Elvira, B., Baille, A., Martin-Gorriz, B., Maestre-Valero, J.F. and Martinez-Alvarez, V., 2012. Evaluation of evaporation estimation methods for a covered reservoir in a semi-arid climate (south-eastern Spain). Journal of Hydrology, 458, pp.59-67.

 

  • Gorjizade, A., Akhondali, A.M., Zarei, H. and Seyyed, K.H., 2014. Evaluation of Eight Evaporation Estimation Methods in a Semi-arid Region (Dez reservoir, Iran). International journal of Advanced Biological and Biomedical Research, 2(5), pp. 1823-1836

 

  • Hassani, A., 2013. Evaluation Methods for Estimating Reservoir Evaporation Saveh (Ghadir). Iran Water Resources Research, pp.15-35. (In Persian).

 

  • Irmak, S., Haman, D.Z. and Jones, J.W., 2002. Evaluation of class A pan coefficients for estimating reference evapotranspiration in humid location. Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 128(3), pp.153-159.

 

  • Jahanbakhsh-Asl, S., Movahed-Danesh, A.A. and Molavi, V., 2002. Analysis of Evapotranspiration Estimation Models for Tabriz Meteorological Station. Journal of Agricultural Science, 11(2), pp.52-64. (In Persian).

 

  • Najafvand, M. and Eslami, H., 2017 Comparison of Experimental Estimates of Evaporation from Free Water Level (Case Study: Dez Adjustment Dam). Journal of Water Engineering, 4(2), pp.65-73. (In Persian).

 

  • Naorem, N. and Devi, T.K., 2014. Estimation of potential evapotranspiration using empirical models for Imphal. International Journal of Innovative and Exploring Engineering (IJITEE), 7, pp.119-123.

 

  • Saadatkhah, N., Sarang, S.A., Tajrishi, M. and Abrishamchi, A., 2002. Evaluation of Chahnimeh Reservoirs Evaporation. Journal of Water & Wastewater, 40(16), pp.12-32 (In Persian).

 

  • Sattari, M.T., Ahmadifar, V. and Pashapour-Kholf-Ansar, R. 2015. M5 tree model based modeling of evaporation losses in Eleviyan reservoir and comparison with empirical equations. Journal of Irrigation and Water Engineering, 17(5), pp.110-122. (In Persian).

 

  • Terzi, Ö. and Keskin, M.E., 2005. Modeling of daily pan evaporation. Journal of Applied Sciences, 5, pp.368-372.

 

  • Vallet-Coulomb, C., Legesse, D., Gasse, F., Travi, Y. and Chernet, T., 2001. Lake evaporation estimates in tropical Africa (Lake Ziway, Ethiopia). Journal of Hydrology, 245(1-4), pp.1-18.

 

  • Vanzyl, W.H., De Jager, J.M. and Maree, C.J., 1989. The relationship between daylight evaporation from short vegetation and the USWB Class A pan. Agricultural and Forest Meteorology, 46(1-2), pp.107-118.

 

  • Velayati, S., 1996. Water Geography and Water Resources Management. Ferdowsi University. (In Persian).

 

  • Yazdani, V., Ghahrman, B. and Davari, K., 2012. Determining the best empirical method for estimating water surface vaporation based on sensitivity analysis in paddy rice field in Amol and comparing them with Artificial Neutral Network. Iranian Water Researches Journal, 7(4). (In Persian).
علوم و مهندسی آبیاری
دوره 45، شماره 3
آبان 1401
صفحه 31-45

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 آذر 1398
  • تاریخ بازنگری: 23 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 24 شهریور 1400
  • تاریخ انتشار: 01 آبان 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار