بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر هیدروگراف سیل (مطالعه موردی: حوضه آبریز ابوالعباس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار، گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده ی مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

3 محقق در دانشگاه علوم کشاورزی سوئد، اومئو، سوئد

چکیده

هدف از مطالعه­ی حاضر بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی ایجاد شده در طول سال­های 88-1369 در حوضه­ی آبریز ابوالعباس بر هیدروگراف سیل می­باشد. برای دست یابی به این هدف از تلفیق روش های سنجش از دور، سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS استفاده شد. ابتدا نقشه­های کاربری اراضی سال­های 1369 و 1388 حوضه، با استفاده از تصاویر ماهواره­ای لندست/TM و الگوریتم شبکه­ی عصبی مصنوعی با دقت قابل قبولی در هشت کلاس کاربری تهیه شدند. سپس هر یک از این نقشه­ها برای تهیه­ی نقشه شماره منحنی سال­های 1369 و 1388 منطقه، با نقشه گروه هیدرولوژیک خاک در محیط GIS تلفیق شدند. در نهایت مدل HEC-HMS با استفاده از روش شماره منحنی رواناب (SCS-CN)برای برآورد رواناب حوضه برای چهار واقعه­ی بارش-رواناب مشاهده­ای رخ داده در سال­های 1388 و 1389 واسنجی و اعتبارسنجی شد. نتایج شبیه­سازی نشان داد که به علت تغییرات کاربری اراضی که در جهت کاهش سطح جنگل و افزایش سطوح مراتع و مناطق مسکونی اتفاق افتاده است، میزان دبی اوج و حجم سیلاب در حوضه­ی آبریز ابوالعباس طی دوره­ی مورد مطالعه، به طور متوسط به ترتیب 5/5 و 1/5 درصد افزایش یافتند. از سویی دیگر نتایج نشان داد که تغییرات کاربری بر زمان رسیدن به دبی اوج هیدروگراف سیلاب اثری نداشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Land-Use Changes on Flood Hydrograph (Case Study: Abolabbas Basin)

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Maedeh Shenani Hoveyzeh 1
  • Heidar Zarei 2
  • Habib Ramezani 3
1
2
3
چکیده [English]

The purpose of this study is to evaluate the land use changes on flood hydrograph at Abolabbas basin during the period of 1990-2009. In this paper, the techniques of Remote sensing, Geographic Information System (GIS) and HEC-HMS  hydrologic model was used to achieve the purpose intended. At the first step, Landsat satellite images used for the preparation the land use maps of 1990 and 2009, Then images were classified using artificial network algorithm with fine accuracy in eight class of land use. Then these land use maps with the hydrologic soil map were integrated using GIS tools to produce CN maps of 1990 and 2009. The HEC-HMS  rainfall-runoff model using of the SCS-CN method for estimating runoff in Abolabbas basin was calibrated and validated for 4 storms occurred at study area. Results of the simulation showed that changes in land use that occurred in the direction the reduction in the level of forest and increased level of rangelands and residential areas has caused peak flow and flood volume during the study period increased 5.5 and 5.1 percent, respectively. On the other hand the results showed, this land use change not affect on the time of peak in flood hydrograph.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Satellite images
  • Land use
  • Flood
  • HEC-HMS
  • Abolabbas basin